Μια διήγηση για τη συστηματική εξόντωση των Χριστιανικών πληθυσμών απ’ τους Μωαμεθανούς και για την ένοχη ορισμένων Μεγάλων Δυνάμεων, μαζί με την αληθινή ιστορία της πυρπολήσεως της Σμύρνης, υπό GEORGE HORTON Προξένου και Γενικού Προξένου των Ηνωμ. Πολιτειών στην Εγγύς Ανατολή επί τριάντα χρόνια.
Με Πρόλογο του JAMES W. GERARD, πρώην Πρεσβευτού στη Γερμανία Μετάφραση Γεωργίου Λ. Τσελίκα Συντ. Δικηγόρου, τ. Νομάρχου Εκδόται: THE BOBBS – MERRIL COMPANY Ινδιανάπολις COPYRIGHT 1926. H πρωτότυπη έκδοση Τυπώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Τυπώθηκε και βιβλιοδέθηκε απ’ την BRAUNWORTH AND CO, INC. BROOKLYN, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. H παρούσα έκδοση έγινε με δαπάνη των Σωματείων: «ΕΣΤΙΑ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ», «ΕΝΩΣΙΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ»,& «ΘΡΑΚΙΚΟΝ ΚΕΝΤΡΟΝ». Τυπώθηκε και βιβλιοδέθηκε απ’ την ΑΤΛΑΝΤΙΣ – Μ. ΠΕΧΑΙΒΑΝΙΔΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε. – ΑΘΗΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στο βιβλίο αυτό βρίσκαμε επί τέλους την αλήθεια για την καταστροφή της Σμύρνης και για τη σφαγή μεγάλου μέρους απ’ τους κατοίκους της, γραμμένη από έναν αυτόπτη μάρτυρα.
Ο συγγραφέας των σελίδων πού ακολουθούν, είναι ευτυχώς ένας άνθρωπος πού δεν εμποδίζεται να ειπεί, ό,τι ξέρει, από πολιτικούς λόγους η από οποιαδήποτε επίδραση φόβου η συμφέροντος. Δίνει ολόκληρη τη διήγηση του αγρίου αφανισμού του Χριστιανικού πληθυσμού σε όλη την έκταση και το πλάτος της Παλαιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μ’ ένα σαφή και πειστικό τρόπο.
Το ότι είκοσι αιώνες μετά Χριστόν μπόρεσε ένας μικρός και οπισθοδρομικός λαός, όπως οι Τούρκοι, να διαπράξει τέτοια εγκλήματα εναντίον του πολιτισμού και της προόδου του κόσμου, είναι ένα ζήτημα πού θα έπρεπε να κάμει όλους τους ευσυνείδητους λαούς να σταθούν και να σκεφτούν ο συγγραφέας όμως δείχνει με αναντίρρητο τρόπο ότι τα εγκλήματα αυτά διαπράχθηκαν χωρίς αντίσταση εκ μέρους οιουδήποτε χριστιανικού έθνους και ότι η τελευταία εκείνη φρικτή σκηνή στη Σμύρνη εκτελέστηκε σε απόσταση ολίγων μέτρων από ένα ισχυρότατο συμμαχικό και αμερικανικό στόλο.
Εκωφεύσαμε στις απελπισμένες κραυγές για βοήθεια των Χριστιανών πού πεθαίνανε, αν και ξέραμε καλά πώς η Αμερική ήταν η μοναδική ελπίδα τους, και τώρα είναι φανερό πώς υπάρχει στη χώρα μας μια τάση πού ολοένα μεγαλώνει, να συγκαλύψουμε τα εγκλήματα των Τούρκων και να τους δώσουμε συγχωροχάρτι γι’ αυτά, για να επιτύχουμε υλικά οφέλη απ’ αυτούς. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι αυτό δεν πρέπει να γίνει, εφόσον οι Τούρκοι έδειξαν τόσο μεγάλη περιφρόνηση σε κάθε ανθρωπισμό πού δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει και η αλήθεια είναι ολοφάνερη. Έχει τη γνώμη πώς τα υψηλά Ιδανικά είναι ανώτερα από το πετρέλαιο και απ’ τους σιδηροδρόμους και πώς οι Τούρκοι δεν θα έπρεπε να γίνουν δεκτοί στην κοινωνία των έντιμων εθνών, ωσότου δείξουν ειλικρινή μετάνοια για τα εγκλήματα τους.
Η συναδέλφωση μαζί τους με οιουσδήποτε άλλους ορούς δημιουργεί την υποψία μικροπρέπειας αλλά και συνενοχής. Απ’ τη θαρραλέα παρρησία αυτού του βιβλίου γίνεται φανερό στον αναγνώστη ότι χρειαζόταν μεγάλο θάρρος για να γραφεί, και ότι εκείνος πού το έγραψε δεν ήταν δυνατό να έχει κανένα άλλο κίνητρο απ’ την επιθυμία να κάμει γνωστή την αλήθεια επάνω σε ζητήματα πού έχουν τεράστια σημασία για τον κόσμο να τα μάθει.
(Yπογρ.) James W. Gerard
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ
Έχει επαναληφθεί πολλές φορές και έχει γίνει τώρα γενικά παραδεκτό ότι η ήττα του Ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία στα 1922 και η επακολουθήσασα εκδίωξη η εξόντωση των Ελλήνων κατοίκων τη Μικράς Ασίας και Ανατολικής Θράκης από τους Τούρκους απετέλεσε για το Ελληνικό έθνος καταστροφή μεγαλύτερη από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 από τον Μωάμεθ τον Κατακτητή. Κι αυτό είναι σωστό, γιατί την άλωση της Κων/πόλεως δεν επηκολούθησε η εκρίζωση των Ελλήνων κατοίκων της τέως Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τις εστίες τους, όπως έγινε στη Μικρασιατική καταστροφή και ‘έτσι μπόρεσαν αυτοί, παρ’ όλες τις πιέσεις και τον βαρύτατο ζυγό των κατακτητών, να αναπτύξουν βαθμηδόν και σαν ραγιάδες έναν αξιοθαύμαστο πολιτισμό σε όλη την έκταση της τέως Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Έχουν γραφεί πολλά βιβλία και εκατοντάδες άρθρα σχετικά με τη σημασία και τα αίτια της Μικρασιατικής καταστροφής. Εκείνος όμως πού έγραψε το πιο εμπεριστατωμένο και στηριγμένο σε αυθεντικές πηγές βιβλίο σχετικά με το ζήτημα αυτό, είναι ο Αμερικανός διπλωμάτης και συγγραφεύς George Horton, πού έζησε στο δεύτερο ήμισυ του 19ου και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και υπηρέτησε επί πολλά χρόνια σαν Γενικός Πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσ/νίκη και στη Σμύρνη. Το βιβλίο αυτό δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά το 1925 και έχει τον τίτλο «The blight of Asia» (Η κατάρα της Ασίας), με τον όποιο ο συγγραφεύς χαρακτηρίζει την Τουρκική φυλή και τις αφάνταστες καταστροφές, πού η φυλή αυτή προξένησε, αφού εμφανίσθηκε στο προσκήνιο της ιστορίας, σε όλη την ανθρωπότητα και προ πάντων στους Χριστιανικούς λαούς. Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφεύς, με απόλυτη αντικειμενικότητα, παρρησία και σθένος περιγράφει και αποδεικνύει με ατράνταχτα επιχειρήματα και με βάση τα ιστορικά γεγονότα 4 κυρίως πράγματα 1) τη θαυμαστή ικανότητα του ελληνικού έθνους να δημιουργεί πολιτισμούς,
2) τα βάρβαρα ‘ένστιχτα και τη φοβερή ικανότητα της Τουρκικής φυλής να καταστρέφει πολιτισμούς και να εξοντώνει τα έθνη πού τους δημιούργησαν, 3) τα βαθύτερα αίτια της νίκης του Μουσταφά Κεμάλ στη Μικρά Ασία και
4) τη βαρύτατη ευθύνη ορισμένων Μεγάλων Δυνάμεων της Δύσεως σχετικά με την κοσμοϊστορική μεταβολή πού είχε σαν αποτέλεσμα η νίκη αυτή επί της φυλετικής συνθέσεως των πληθυσμών πού κατοικούσαν επί 10/άδες αιώνων στο χώρο της Βυζαντινής και αργότερα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο ίδιο βιβλίο ο George Horton
αναλύει με θαυμαστό τρόπο τα στοιχεία και την ουσία των δύο θρησκειών, του Χριστιανισμού και του Ισλαμισμού και τονίζει την βασική αντίθεση μεταξύ των από άποψη κοσμοθεωριακή, φιλοσοφική και ηθική και την αντίστοιχη επίδραση επάνω στην πολιτιστική εξέλιξη των λαών πού δέχθηκαν τη μία η την άλλη απ’ τις δυο αυτές θρησκείες
Έχοντας υπ’ όψη μου το περιεχόμενο αυτό του παραπάνω βιβλίου του G. Horton θεώρησα χρέος μου να το μεταφράσω στα Ελληνικά με το σκοπό να λάβουν γνώση οι νεώτερες Ελληνικές γενεές 1) του θαυμάσιου πολιτισμού, τον όποιον ανέπτυξαν οι προπάτορες των ομοεθνών μας, πού επί 5 περίπου αιώνες έζησαν στα εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως τον περιγράφει ένας ξένος συγγραφεύς και 2) των αιτίων πού τους έκαμαν να εκριζωθούν από τα εδάφη εκείνα έτσι, ώστε να αντλήσωμε όλοι μας πολύτιμα μαθήματα για το μέλλον της φυλής μας και ν’ αποφύγωμε παρόμοιες καταστροφές.
Προ πάντων θέλω να επιστήσω τη προσοχή των νεωτέρων από τη δική μας γενεών επί της ανάγκης να ξαναγυρίσωμε στις ρίζες του παραπάνω πολιτισμού των Ελλήνων πού έζησαν στα εδάφη της τέως ‘Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι όποιες δεν είναι άλλες από την αληθινή χριστιανική πίστη, τον γνήσιο πατριωτισμό, την εθνική και κοινωνική αλληλεγγύη και τη βαθειά αγάπη για την παιδεία και την πρόοδο σε όλους τους τομείς του πολιτισμού και τέλος για να τονίσω την ανάγκη της απαλλαγής μας από το επάρατο ελάττωμα της φυλής μας, τη διχόνοια, και της αμύνης μας εναντίον κάθε κηρύγματος οποιασδήποτε αντεθνικής η αναρχικής προπαγάνδας, πού θα είχε σαν αποτέλεσμα την υπονόμευση τον έθνους μας «εκ των έσω». Γιατί, όσο κι αν είναι αλήθεια ότι τη Μικρασιατική καταστροφή προκάλεσαν τα αμείλικτα συμφέροντα ωρισμένων Δυνάμεων επάνω στα εδάφη της τέως Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι εξίσου αλήθεια, ότι οι σχετικές προσπάθειες των Δυνάμεων εκείνων δεν θα μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα, αν δεν τους έδιδε το κατάλληλο έδαφος και την πρόφαση ο καταραμένος διχασμός του έθνους μας μέσα στην ίδια ελεύθερη Ελλάδα.
Ο μεταφραστής Γ.Λ. Τσελίκας – Αθήναι, Μάιος 1980
ΠΡΟΛΟΓΟΣ CHRISTOPHER WOODHOUSE
Ο εικοστός αιώνας είναι γεμάτος από φρικιαστικές πράξεις. Σήμερα οι φρικιαστικές πράξεις βρίσκουν μια τόσο μεγάλη δημοσιότητα, ώστε είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς μια απ’ τις πιο πρόσφατες και πιο τρομερές· την καταστροφή και τις σφαγές της Σμύρνης του 1922. Και δεν ήταν αυτή η μόνη τον αιώνα, γιατί, όπως μας υπενθυμίζει ο George Horton με το τόσο εύγλωττο βιβλίο του «The Blight of Asia» είχαν λάβει χώρα και νωρίτερα σφαγές Ελλήνων κατοίκων της Φώκαιας και Αρμενίων σε όλη την έκταση της Μικράς Ασίας.
Το να θέλουμε να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους τα φρικιαστικά αυτά γεγονότα δεν οφείλεται σε προκατάληψη εναντίον των Τούρκων. Οι Τούρκοι πολύ εύκολα πιστεύουν ότι οι λαοί της Δύσης είναι προκατειλημμένοι εναντίον τους, γιατί αυτοί δεν είναι Χριστιανοί η γιατί η κλασική παιδεία προδιαθέτει τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς ευνοϊκά υπέρ των Ελλήνων. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει μια τέτοια προκατάληψη.
Ο διασημότερος στη Νεοελληνική ιστορία Άγγλος δεν είχε καμία προκατάληψη εναντίον των Τούρκων. Μια από τις τελευταίες πράξεις της ζωής του Βύρωνα ήταν να σώσει μια Τούρκισσα κοπέλα, πού ήταν αιχμάλωτη στα χέρια των Ελλήνων στο Μεσολόγγι. Οι Αγγλικές κυβερνήσεις με λίγες εξαιρέσεις ήταν γενικά τουρκόφιλες. «Ο Τούρκος Τζώνης είναι κύριος», συνήθιζαν να λέγουν οι Άγγλοι στρατιώτες στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Από μια υποσυνείδητη πλάνη οι Times του Λονδίνου, στην πιο μεγάλη αιχμή της Κυπριακής κρίσεως περιέγραψαν την Τουρκία σαν «σύμμαχο μας σε. δυο παγκόσμιους πολέμους».
Και δεν τήρησαν μόνον οι Άγγλοι αύτη τη στάση. Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και Ιταλίας, επιτάχυναν με τη βοήθεια τους την καταστροφή της Σμύρνης, με το να παύσουν να υποστηρίζουν τους συμμάχους τους Έλληνες και με το να συνάψουν ιδιαίτερες συμφωνίες με τους Τούρκους. Οι Γερμανοί επί πολύ καιρό θεωρούσαν τους Τούρκους σαν «επίτιμους Γερμανούς» στη Μέση Ανατολή. Όπως προκύπτει από το βιβλίο του Horton και ο ίδιος εθεωρείτο καλός φίλος των Τούρκων πριν από τις φρικαλεότητες πού έγιναν στη Σμύρνη. Οι Αμερικανοί θεωρούσαν τους Τούρκους σαν τους πλέον αξιόπιστους συμμάχους τους από την εποχή πού άρχισαν να αναμιγνύονται στα πολιτικά ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Επομένως δεν υπάρχει θέμα προκαταλήψεως εναντίον των Τούρκων. Η κοινή γνώμη της Δύσεως καταδικάζει πράξεις και όχι λαούς. Το βιβλίο του Morton αποδείχνει αυτό το πράγμα επανειλημμένα. Θα ήταν περιττό σε έναν πρόλογο ν’ αναφέρουμε παραδείγματα. Πρέπει να διαβάσει κανείς, το ίδιο το κείμενο του συγγραφέα. Δεν είναι όμως περιττό να βγάλουμε τα γενικά διδάγματα.
Και πρώτα – πρώτα υπάρχει το αίσθημα της ντροπής για την ανάλγητη ουδετερότητα των συμμάχων, των οποίων τα πολεμικά, πού βρίσκονταν μέσα στον λιμένα της Σμύρνης η κοντά σ’ αυτόν είχαν διαταχθή να μη διασώσουν παρά μόνον τους υπηκόους τους. Απεναντίας πρέπει να αισθάνεται κανείς υπερηφάνεια για μερικούς απ’ αυτούς πού αγνόησαν αυτές τις διαταγές. Και πρώτος πρώτος ήταν ο Γενικός Πρόξενος Morton ο ίδιος, μαζί με μια χούφτα ιεραποστόλων και διδασκάλων πού εμπνεύσθηκαν από το παράδειγμα του.
Ένα άλλο δίδαγμα είναι ότι πρέπει να κατακρίνει κανείς όχι τόσο τους Τούρκους γιατί δεν ήταν Χριστιανοί, όσο τους ουδέτερους της Δύσεως, γιατί ξέχασαν ότι ήταν Χριστιανοί. Συμπεριφέρθηκαν μ’ έναν τρόπο, σαν να μην είχαν ακούσει ούτε την παραβολή του κάλου Σαμαρείτη, σαν να μην είχαν καθόλου ηθικές υποχρεώσεις και σαν να είχαν λησμονήσει τι είναι ηθική. Οι ίδιες κυβερνήσεις συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο τρόπο στα 1974 στην Κύπρο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κυνικοί συνήγοροι θα έλεγαν ότι το καθήκον του Χριστιανού είναι «να στρέφη και την άλλην παρειάν». Αλλά ποιανού την άλλη παρειά; Τη δική τους η κανενός άλλου;
Τα ερωτήματα αυτά δεν πέρασαν καθόλου από το νου του Morton όταν χρειάστηκε να δράσει στα 1922, γιατί δεν είχε ανάγκη παρά μόνον από το ένστικτο τον για να δράσει. Το ένστικτο του όμως στηριζόταν επάνω στην πείρα του και στα ανθρωπιστικά τον αισθήματα. Είχε υπηρετήσει επί πολλά χρόνια σαν πρόξενος στην Ανατολική Μεσόγειο. Είχε μάθει τα Ελληνικά και τα Τουρκικά. Είχε γράψει διηγήματα και ποιήματα για την Ελλάδα. Το πρώτο του διήγημα μάλιστα το είχε γράψει στα Ελληνικά. Είχε σχηματίσει μια πολύτιμη συλλογή από βιβλία και αρχαιότητες, πού χάθηκαν στην καταστροφή της Σμύρνης. Είχε κάμει διαλέξεις για τους Έλληνες σε πολλά μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών, με σκοπό την αντίκρουση της εσφαλμένης γνώμης, πού είναι τόσο κοινή ανάμεσα σε εκείνους πού ανατράφηκαν με την ‘Ελληνική κλασική παιδεία ότι οι σημερινοί Έλληνες είναι εκφυλισμένοι σαν φυλή.
Έτσι όταν ήρθε η κρίση, ο Morton ήταν έτοιμος: έτοιμος να υπερασπίσει τα δίκαια των Ελλήνων και Αρμενίων σαν ανθρώπων και έτοιμος να αποκαταστήσει την υπόληψη των Ηνωμένων Πολιτειών, την οποία η Κυβέρνηση των ταυτόχρονα με τους συμμάχους των ήταν έτοιμη να θυσιάσει. Δεν ήταν δε η πρώτη φορά, στα τελευταία χρόνια, πού οι Κυβερνήσεις εξυπηρετήθηκαν καλύτερα από ό,τι άξιζαν. Το όνομα τον θα μας το φέρει επάξια στη μνήμη μας η νέα δημοσίευση του βιβλίου του. Οι Έλληνες έχουν μια πολύ κατάλληλη λέξη για έναν τέτοιον άνδρα: Ήταν ο «άξιος»!
Christopher Woodhouse
Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η
Ο εκδότης μιας μεγάλης εφημερίδας του Παρισιού παρατήρησε κάποτε ότι απέδιδε την εξαιρετική επιτυχία μιας εκδόσεως του στο γεγονός ότι είχε ανακαλύψει πώς κάθε άνθρωπος είχε να διηγηθεί τουλάχιστο μια Ιστορία.
Υπηρέτησα πολλά χρόνια στην Εγγύς Ανατολή — τριάντα περίπου ολικά — και παρακολούθησα την βαθμιαία και συστηματική εξόντωση των Χριστιανών και της Χριστιανοσύνης στην περιοχή εκείνη, και νομίζω πώς είναι χρέος μου να διηγηθώ την θλιβερή αυτή ιστορία και να διαφωτίσω τον κόσμο σχετικά με τις πολιτικές αντιζηλίες των χωρών της Δύσεως, πού επέτρεψαν να λάβει χώρα μια τόσο τρομερή τραγωδία. Αν και είχα υπηρετήσει το μεγαλύτερο μέρος της εποχής εκείνης σαν Αμερικανός Προξενικός υπάλληλος, δεν ενεργώ πλέον με τέτοια ιδιότητα και δεν έχω πλέον κανένα σύνδεσμο με την Αμερικανική Κυβέρνηση. Επομένως τίποτε από όσα εκθέτω δεν έχει οιοδήποτε επίσημο κύρος, ούτε έχω στηριχτεί κατά οιονδήποτε τρόπο επάνω στα αρχεία η σε πηγές πληροφοριών του State Department. Γράφω αποκλειστικά σαν ένας απλός πολίτης περιγράφοντας γεγονότα απ’ τις ατομικές μου παρατηρήσεις και από μαρτυρίες άλλων, τις όποιες παραθέτω.
Βρισκόμουν στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1908 όταν με την υποκίνηση του «Κομιτάτου Ένωσις και Πρόοδος» η στρατιά της Θεσσαλονίκης επαναστάτησε και αξίωσε να τεθεί αμέσως «εν ισχύ» το Σύνταγμα του 1876, πού είχε καταντήσει νεκρό γράμμα, και παρατήρησα την αντίδραση πού είχε στην Ελλάδα το φαινομενικά προοδευτικό εκείνο κίνημα.
Ύστερα από λίγον καιρό πήγα στη Θεσσαλονίκη και αντιλήφθηκα την θλιβερή αφύπνιση – · των μη Μουσουλμάνων κατοίκων της περιοχής εκείνης των Βαλκανίων σχετικά με το γεγονός ότι το πολυπόθητο «Σύνταγμα» δεν εσήμαινε γι’ αυτούς ελευθερία, αλλά μάλλον καταπίεση, δοκιμασίες και ολοκληρωτική εξόντωση. Βρισκόμουν στη Σμύρνη στα 1917, όταν η Τουρκία διέκοψε τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και δέχθηκα τις προφορικές και γραπτές εκθέσεις των εντόπιων Αμερικανών πού είχαν γίνει «αυτόπται μάρτυρες» των εκτεταμένων και απίστευτα φρικτών σφαγών εις βάρος των Αρμενίων των ετών 1915-16, μερικές απ’ τις όποιες θα εκτεθούν εδώ για πρώτη φορά. Εγώ προσωπικά παρατήρησα, επαλήθευσα όμως και απ’ άλλους την επαίσχυντη μεταχείριση των Χριστιανών κατοίκων του Νομού Σμύρνης και κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου και πριν απ’ την έκρηξη του. Ξαναγύρισα στη Σμύρνη αργότερα και έμεινα εκεί μέχρι το βράδυ της 13ης Σεπτεμβρίου 1922, οπότε η πόλη πυρπολήθηκε απ’ το στρατό του Μουσταφά Κεμάλ και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της εσφάγηκε και παρακολούθησα την εξέλιξη της Δάντειας εκείνης τραγωδίας, πού είναι ζήτημα αν υπάρχει παρόμοια της στην ιστορία του κόσμου.
Ένας απ’ τους σκοπούς για τους οποίους έγραψα το βιβλίο αυτό, είναι για να κάμω γνωστή την αλήθεια σχετικά με σπουδαιότατα γεγονότα και να ρίξω φως επάνω σε μια περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας διαπράχθηκαν κολοσσιαία εγκλήματα εις βάρος του ανθρώπινου γένους και ο Χριστιανισμός έχασε έδαφος στην Ευρώπη και στην Αμερική, όπως και στην Αφρική και την Εγγύς Ανατολή.
Άλλος ένας σκοπός είναι να δώσω στους ανθρώπους της εκκλησίας των Ηνωμένων Πολιτειών την ευκαιρία ν’ αποφασίσουν αν θα θέλουν να συνεχίσουν να δαπανούν μέσα στην Τουρκία εκατομμύρια δολλάρια πού μαζεύονται με μικρούς και μεγάλους εράνους, για την υποστήριξη σχολείων, στα όποια δεν επιτρέπεται πια να διαβάζεται η Αγία Γραφή η να διδάσκεται ο Λόγος του Χρίστου. Αναρωτιέμαι μήπως στην πραγματικότητα κάμνουν περισσότερο κακό παρά καλό στη Χριστιανική υπόθεση και στο Χριστιανισμό, υποστηρίζοντας ιδρύματα πού δέχτηκαν έναν τέτοιο συμβιβασμό.
Άλλος ένας σκοπός είναι ν’ αποδείξω ότι η καταστροφή της Σμύρνης δεν ήταν παρά η τελευταία σκηνή ενός σταθερού προγράμματος εξοντώσεως του Χριστιανισμού σε όλο το μήκος και πλάτος της Παλαιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αφανισμού ενός αρχαίου Χριστιανικού πολιτισμού, ο όποιος στα τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να πραγματοποιεί θαυμαστές προόδους και ν’ ανανεώνεται πνευματικά, πράγμα, πού κατά μέγα μέρος ήταν το αποτέλεσμα των κόπων Αμερικανών ιεραποστόλων και διδασκάλων. Τα θαυμάσια ιδρύματα των τελευταίων, σκορπισμένα σε όλη την έκταση της Τουρκίας, τα όποια εστοίχισαν στον λαό των Ηνωμ. Πολιτειών 50 έως 80 εκατομμύρια δολλάρια, εκλείστηκαν η καταστράφηκαν ανεπανόρθωτα, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, οι δε χιλιάδες των Χριστιανών δασκάλων και μαθητών τους εσφάγησαν ή διασκορπίστηκαν. Η διαδικασία της εξοντώσεως αυτής πραγματοποιήθηκε στην διάρκεια μιας σημαντικής χρονικής περιόδου με καθορισμένο σκοπό, με σύστημα και με προσεκτικά διαλεγμένες εκ των προτέρων λεπτομέρειες και συντελέστηκε με απερίγραπτες ωμότητες προκαλώντας την καταστροφή αριθμού ανθρώπινων υπάρξεων μεγαλυτέρου από εκείνον οιουδήποτε άλλου διωγμού πού έλαβε χωράν μετά τον ερχομό του Χριστού.
Επί πολλά χρόνια παρακολουθούσα όλα αυτά τα γεγονότα και όταν εγύρισα στην Αμερική υστέρα απ’ την τραγωδία της Σμύρνης και είδα τους ευημερούντος κατοίκους μαζεμένους στις βολικά θερμασμένες εκκλησίες τους με δυσκολία συγκρατήθηκα απ’ το να σηκωθώ όρθιος και να φωνάξω: «Για κάθε προσήλυτο πού κάμνετε εδώ, κόβεται ο λαιμός ενός Χριστιανού εκεί πέρα· ενώ η πίστη σας χάνει έδαφος στην Ευρώπη και στην Αμερική, ο Μουσουλμανισμός συνεχίζει το έργο του στην Αφρική και στην Εγγύς Ανατολή με τη φωτιά και με το τσεκούρι». Ένας άλλος λόγος είναι να επιστηθεί η προσοχή σχετικά με τη σκλήρυνση των ανθρώπινων καρδιών, πράγμα πού σημαίνει ότι από την εποχή του Γλάδστωνος και δώθε έχει αναπτυχθεί μια λιγώτερο ευγενής και περισσότερο ανέντιμη νοοτροπία. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός, ότι η ευαισθησία των ανθρώπων αμβλύνθηκε από τον Παγκόσμιο Πόλεμο, σε μεγάλο δε μέτρο είναι το αποτέλεσμα του υλισμού πού γκρεμίζει ολόκληρο τον πολιτισμό μας.
G.H
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ (ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-2)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ ΣΦΑΓΕΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ 1822 — 1909
Ο Μωαμεθανισμός εξαπλώθηκε με το σπαθί και με τη βία απ’ την αρχή πού εμφανίστηκε σαν μεγάλος εχθρός του Χριστιανισμού, όπως θα αποδείξω παρακάτω σε ένα άλλο κεφάλαιο του βιβλίου αυτού. Οι Τούρκοι ανέλαβαν οπωσδήποτε στα τελευταία χρόνια την αποστολή να συνεχίσουν τις θηριώδεις παραδό- σεις της θρησκείας τους και να διακριθούν σε βιαιότητες πού δεν είχαν διαπραχθεί από καμμιά απ’ τις φυλές πού είχαν ενταχθεί κάτω απ’ τη σημαία του προφήτη ούτε στην παλαιά, ούτε στη νεώτερη εποχή.
Οι παρακάτω αριθμοί παρουσιάζουν μερικές απ’ τις σφαγές πού διέπραξαν οι Τούρκοι απ’ το έτος 1822 μέχρι το 1904. Σφάγηκαν:
Το 1822. Στη Χίο, Έλληνες ……………………………………….. 50.000
Το 1823. Στο Μεσολόγγι, Έλληνες ……………………………… 8.750
Το 1826. Κων/πολις, Γενίτσαροι …………………………………. 25.000
Το 1850. Μοσούλη, Ασσύριοι …………………………………….. 10.000
Το 1860. Λίβανος, Μαρωνίτες…………………………………….. 12.000
Το 1876. Βουλγαρία, Βούλγαροι …………………………………. 14.700
Το 1877. Βαγιαζίτ, Αρμένιοι ……………………………………… 1.400
Το 1879. Alashguerth, Αρμένιοι………………………………….. 1.250
Το 1881. Αλεξάνδρεια, Χριστιανοί ……………………………… 2.000
Το 1892. Μοσούλη, Yezithies ……………………………………. 3.500
Το 1894. Σαμψούς, Αρμένιοι………………………………………. 12.000
Το 1895-96. Αρμενία, Αρμένιοι ………………………………….. 150.000
Το 1896. Κων/πολις, Αρμένιοι ……………………………………. 9.570
Το 1896. Βαν, Αρμένιοι……………………………………………… 8.000
Το 1903-4. Μακεδονία, Μακεδόνες …………………………….. 14.667
Το 1904. Σαμψούς, Αρμένιοι………………………………………. 5.640
Σύνολον 328.477
Στον παραπάνω αριθμό πρέπει να προστεθούν και οι 30.000 Αρμένιοι πού σφάγηκαν στα 1909 στην επαρχία Αδάνων. Ο κίνδυνος των τρομερών αυτών συμβάντων ήταν τόσο ζωντανός και πάντοτε επικείμενος στις ψυχές των μη Μουσουλμάνων υπηκόων του Σουλτάνου, ώστε αγράμματες Χριστιανές μητέρες είχαν αποχτήσει τη συνήθεια να χρονολογούν τα γεγονότα με τη φράση «τόσα χρόνια πριν η μετά την τάδε σφαγή».
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ Ο ΓΛΑΔΣΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΘΗΡΙΩΔΙΕΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Στον κατάλογο των σφαγών πού προηγήθηκαν απ’ τα τεράστια εγκλήματα πού παρακολούθησα εγώ προσωπι- κώς περιέχεται η θανάτωση 14.700 Βουλγάρων στα 1876. Η σφαγή αυτή ενός συγκριτικώς μικρού από την Τουρκική άποψη — αριθμού Βουλγάρων πριν από 50 περίπου χρόνια, προκάλεσε μια περίφημη, κραυγή αγανακτήσεως εκ μέρους του Γλάδστωνος. Επειδή η διήγηση μου εξελίσσεται και φτάνει μέχρι των σκοτεινών ήμερων των ετών 1915-1922, κατά την διάρκεια των οποίων ολόκληρα έθνη είχαν εξοντωθεί με το τσεκούρι, το ρόπαλο και το μα- χαίρι και στο τέλος οι Τούρκοι βρήκαν την ευκαιρία να ικανοποιήσουν ολότελα τα σατανικά τους πάθη, θα γίνει φανερό οτι καμμιά διαμαρτυρία με παρόμοια αποτελέσματα δεν βγήκε απ’ τα χείλη οποιουδήποτε Ευρωπαίου η Αμερικάνου πολιτικού ανδρός. Και το παράδοξο είναι ότι εξ αιτίας της προπαγάνδας πού διενήργησαν εκείνοι πού ήθελαν να επιτύχουν απ’ τους Τούρκους ωρισμένες παραχωρήσεις, δημιουργήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες μια αντιχριστιανική και φιλό- τουρκη προπαγάνδα. Στο βιβλίο του «Μια σύντομη ιστορία της Εγγύς Ανατολής» ο καθηγητής William Stearns Davis του Πανεπιστημίου της Minnesota, σχετικά με τις θηριωδίες εις βάρος των Βουλγάρων του 1876 λέγει: «Αυτό πού επακολούθησε φαίνεται μια σφαγή μικράς κλίμακας όταν συγκριθεί με τις σφαγές των Αρμενίων του 1915-16, ήταν όμως αρκετό ώστε να παραλύσει τη δύναμη του Disraeli σχετικά με την προστασία των Τούρκων. Συνολικά φαίνεται πώς εσφάγησαν περίπου δώδεκα χιλιάδες Χριστιανοί. Στην ευημερούσα πόλι του Batal φαίνεται πώς εσκοτώθηκαν απ’ τις επτά χιλιάδες των κατοίκων οι πέντε χιλιάδες. Οι σφαγείς δεν φείσθηκαν βέβαια ούτε ηλικία, ούτε φύλο σημειώθηκαν μάλιστα και βιασμοί και αλλαξοπιστίες εκτός από τις άλλες σατανικές πράξεις. Και πρέπει να χαρακτηρίσει κανείς σαν θλιβερή την τότε φάση της Βρεττανικής πολιτικής κατά την οποία ο Disraeli και οι σύντροφοι του στο συντηρητικό κόμμα των Tories κατέβαλαν κάθε προσπάθεια για να μειώσουν τη σημασία των εκθέσεων σχετικά με τις θηριωδίες αυτές, οι όποιες δεν έγιναν γνωστές στον κόσμο απ’ τις επίσημες προξενικές εκθέσεις, αλλά από ιδιώτες Άγγλους δημοσιογράφους». Τα παραπάνω είναι ενδιαφέροντα γιατί παρουσιάζουν μια αρκετά γνωστή μέθοδο συμπεριφοράς κυβερνήσεων σε παρόμοιες περιπτώσεις. Οι Tories δεν φαίνεται να είναι το μοναδικό προϊόν της Βρεττανικής πολιτικής. Σε ένα τελευταίο ταξίδι μου στην Ευρώπη μίλησα με έναν κύριο πού ήταν στη διπλωματική υπηρεσία μιας Μεγάλης Δυνάμεως και ήταν μαζί μου στη Σμύρνη τον καιρό πού κάηκε η πόλη απ’ τον Τουρκικό στρατό. Ο κύριος αυτός συμφωνούσε απόλυτα μαζί μου για όλες τις λεπτομέρειες τις σχετικές με το ζήτημα αυτό, και με βεβαίωσε ότι το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας του τον είχε προειδοποιήσει να σιωπήσει σχετικά με τα πραγματικά γεγονότα της Σμύρνης, αλλ’ ότι αυτός είχε γράψει ένα πλήρες υπόμνημα για τα γεγονότα, το όποιο και σκόπευε να δημοσιεύσει. Είναι πολύ σπουδαίο το ότι οι Τούρκοι στα 1876 παρακινούνται απ’ τους Εβραίους, ενώ σήμερα Εβραίοι σαν τον Henry Margenthau, τον Max Nordau και τον Rabbi Wise διακρίνονται ανάμεσα στην ομάδα των ανδρών πού υψώνουν τη φωνή τους για την υποστήριξη των Χριστιανών πού καταπιέζονται. Στην επιρροή των ανδρών αυτών και στις ψήφους γερουσιαστών, σαν τον King Of Utah και τον Swanson από την Βιργινία, οφείλεται το ότι η επικύρωση της Συνθήκης της Λωζάννης αναβλήθηκε ωσότου στεγνώσει κάπως το αίμα απ’ τις λόγχες και τα τσεκούρια των Τούρκων. Μιλώντας για τον Disraeli ο Γλάδστων έγραφε στον Δούκα του Argyle: «Δεν είναι τόσο φιλότουρκος όσο νόμιζα. Εκείνο πού μισεί είναι η ελευθερία και ανασυγκρότηση των Χριστιανών». Οι σφαγές της Βουλγαρίας έγιναν γνωστές από έναν Αμερικανό προξενικό υπάλληλο και καταγγέλθηκαν από τον Gladstone με ένα περίφημο φυλλάδιο. Είχαν σαν αποτέλεσμα την κήρυξη του πολέμου απ’ τη Ρωσία, τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και την έναρξη της ελευθερώσεως της Βουλγαρίας. Σε ένα λόγο του στο Blackheath στα 1876 ο Gladstone είπε: «Θα διατηρήσετε την ονομαστική κυριαρχία σας και δεν θα γίνει εισβολή στην αυτοκρατορία σας, αλλά ποτέ πειά όσο περνούν τα, χρόνια και όσο θα εξαρτάται από τη δύναμη μας, ποτέ πειά δεν θα σηκώσετε χέρι για βιαιότητες, ποτέ πειά δεν θ’ ανοίξουν για σας οι πύλες της ακολασίας». Στο περίφημο φυλλάδιο του «Bulgarian Horrors and the Question of the East» («Οι φρικαλεότητες στη Βουλγαρία και το Ανατολικό ζήτημα») διαβάζαμε τα εξής πού είναι χίλιες φορές πιο αληθινά σήμερα απ’ όσο ήταν τότε πού γράφηκαν: «Ας απομακρύνουν τώρα οι Τούρκοι τις ασχήμιες τους με τον μόνο δυνατό τρόπο, δηλ. με το να φύγουν οι ίδιοι. Οι Ζαπτιέδες τους και οι Μουντίρηδές τους, οι Μπίμπασίδες και οι Γιούζμπασίδες τους, οι Καϊμακάμηδες και οι Πασσάδες τους πρέπει να φύγουν, όπως έλπιζα), μια για πάντα με όλες τους τις αποσκευές έξω απ’ την επαρχία πού κατέστρεψαν και βεβήλωσαν. Η απόλυτη αυτή ανακούφιση και η ευλογημένη αύτη απελευθέρωση είναι η μόνη επανόρθωση πού μπορούμε να κάμωμε στους τόσους σωρούς των νεκρών και για τους βιασμούς πού διαπράχτηκαν αδιάκριτα σε βάρος πανδρεμμένων γυναικών, παρθένων και παιδιών για την περιφρόνηση και τον εξευτελισμό του πολιτισμού για την παραβίαση των νόμων του Θεού η αν προτιμάτε του Αλλάχ, και της αντιλήψεως περί ηθικής όλου του ανθρωπίνου γένους. Δεν υπάρχει κανείς εγκληματίας μέσα σε φυλακή της Ευρώπης, δεν υπάρχει κακούργος μέσα στα νησιά της Νοτίου θαλάσσης, πού δεν θα ξεσηκωνόταν και δεν θα ξεχείλιζε από αγανάκτηση, όταν άκουγε αυτά πού διαπράχτηκαν, πού εξακριβώθηκαν πολύ αργά, πού θα μείνουν όμως ατιμώρητα και θ’ αφήσουν πίσω τους όλα τα χαμερπή και θηριώδη πάθη πού τα προκάλεσαν, και πού μπορούν πάλι να ξεπηδήσουν σε μια άλλη δολοφονική συγκομιδή απ’ το έδαφος πού είναι μουσκεμένο και βγάζει αναθυμιάσεις από αίμα και μέσα σε μια ατμόσφαιρα μολυσμένη από εγκληματικές επαίσχυντες πράξεις κάθε είδους, πού θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Ότι τέτοια πράγματα μπόρεσαν να γίνουν κάποτε, αποτελεί έναν τρομερό εξευτελισμό για το τμήμα του ανθρωπίνου γένους πού τα διέπραξε· ότι θα μπορούσε να μείνει ανοιχτή η θύρα σε μια έστω και απλώς δυνατή επανάληψη τους, θα σκόρπιζε τη ντροπή αυτή σε όλο τον κόσμο. «Μπορούμε να ερευνήσουμε τα χρονικά του κόσμου, αλλά δεν ξέρω ποια έρευνα θα μπορούσε να μας δώσει ένα τόσο χτυπητό παράδειγμα σατανικής καταχρήσεως των εξουσιών πού ο Θεός ‘ίδρυσε για την τιμωρία των αδι- κοπραγούντων και για την ενθάρρυνση εκείνων πού κάμνουν το καλό. Καμμιά κυβέρνηση δεν αμάρτησε με τέτοιο τρόπο και καμμιά δεν αποδείχτηκε τόση αδιόρθωτη σχετικά με την αμαρτία, ή, πράγμα πού είναι το ίδιο, τόσο ανίκανη για αναμόρφωση». Ποτέ δεν θα ‘ρθει καιρός πού τα λόγια του Γλάδστωνος, ενός απ’ τους σοφώτερους Αγγλους Πολιτικούς άνδρες, θα θεωρηθούν ανάξια σοβαρής προσοχής.
Ο ακόλουθος χαρακτηρισμός των Τούρκων απ’ τον ίδιο επαληθεύθηκε πληρέστερα απ’ τα γεγονότα πού συνέβησαν μετά τον θάνατο του, παρ’ όσο απ’ εκείνα πού έγιναν προτήτερα: «Θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω πολύ σύντομα με αδρότατες γραμμές τι ήταν η Τουρκική φυλή και τι είναι σήμερα. Δεν πρόκειται μόνο για Μωαμεθανισμό, αλλά για Μωαμεθανισμό συνδυασμένο με τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα μιας φυλής. Δεν είναι οι πράοι Μωαμεθανοί των Ινδιών, ούτε οι ιπποτικοί Σαλαδίνοι της Συρίας, ούτε οι πολιτισμένοι Μαυριτανοί της Ισπανίας. Ήσαν στο σύνολο τους, απ’ την πρώτη μαύρη μέρα πού μπήκαν στην Ευρώπη, το μόνο δείγμα της ανθρωπότητας πού έδειξε τη μεγαλύτερη έλλειψη ανθρωπισμού. Οπουδήποτε και αν πήγαν, μια πλατειά κηλίδα αίματος έδειχνε τα ίχνη της διαβάσεως τους και σ’ όλη την έκταση της κυριαρχίας τους ο πολιτισμός εξαφανιζόταν. Παντού αντιπροσώπευαν μια διακυβέρνηση βίας σε αντίθεση με την διακυβέρνηση δικαίου. Μια διακυβέρνηση βίας όμως δεν ημπορεί να διατηρηθεί χωρίς την βοήθεια ενός τμήματος διανοουμένων. Γι’ αυτόν τον λόγο αναπτύχθηκε, πράγμα σπάνιο στην ιστορία του κόσμου, ένα είδος ανεκτικότητας στη μέση της σκληρότητας, της τυραννίας και της αρπακτικότητας. Πολλοί Χριστιανοί αφέθηκαν περιφρονητικά να ζήσουν ήσυχοι και μια ομάδα Ελλήνων προσελκύσθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός πού συνετέλεσε με τον καιρό στην αναπλήρωση των ελλείψεων του Τούρκικου Ισλαμισμού σχετικά με το στοιχείο της διανοητικότητας».
Στα λόγια αυτά του Γλάδστωνος ημπορεί να προσθέσει κανείς τον χαρακτηρισμό πού έδωσε για τους Τούρκους ο περίφημος καρδινάλιος Newman: «Η βάρβαρη εξουσία, πού επί αιώνες είχε εγκαθιδρυθεί μέσα στην καρδιά του Παλαιού Κόσμου και πού είχε κάτω από την κτηνώδη πυγμή της τις περιφημότερες χώρες της κλασικής και θρησκευτικής αρχαιότητας και πολλές απ’ τις ευφορώτερες και ωραιότερες περιοχές της γης και πού ακόμα, μη έχοντας η ίδια ιστορία, είναι κληρονόμος των ιστορικών ονομάτων της Κωνσταντινουπόλεως και της Νίκαιας, της Νικομήδειας και της Καισαρείας, της Ιερουσαλήμ και της Δαμάσκου, της Νινευΐ και της Βαβυλώνας, της Μέκκας και της Βαγδάτης, της Αντιόχειας και της Αλεξανδρείας, και κρατεί χωρίς επίγνωση του πράγματος, στην κατοχή της το ήμισυ της ιστορίας όλου του κόσμου». Σε ένα άλλο σημείο του βιβλίου του ο Newman περιγράφει τους Τούρκους ως τον «μεγαλύτερο Αντίχριστο ανάμεσα στις φυλές του κόσμου».
G. Η
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ (ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3) 4 02 2008
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΝΕΟΤΟΥΡΚΩΝ (1908-1911)
Για να εννοήσωμε την παρούσα διήγηση πρέπει να ενθυμούμαστε ότι η Ανατολή είναι αμετάβλητη. Οι σημερινοί Τούρκοι είναι ακριβώς οι ‘ίδιοι με κείνους πού ακολούθησαν τον Μωάμεθ τον Κατακτητή ανάμεσα απ’ τις πύλες της Κων/πόλεως στις 29 Μαΐου 1453 και απέδειξαν πολύ καθαρά πώς δεν διαφέρουν από κείνους πού ο Gladstone κατήγγειλε για τις θηριωδίες του 1876 εις βάρος των Βουλγάρων. Όσοι τρέφουν ελπίδες για μιαν άλλη αντίληψη θ’ απογοητευθούν θ’ απογοητευθούν με τρόπο οδυνηρό εάν συνάπτουν συμβάσεις η επενδύουν μεγάλα χρηματικά ποσά στηριζόμενοι επάνω σε ιδέες της Δύσεως για τον χαρακτήρα της Ανατολής.
Δεν είμαι ούτε «φιλέλλην» η «φιλότουρκος» ούτε τίποτε άλλο, εκτός από υπέρμαχος της Αμερικής και του Χριστιανισμού. Επειδή επέρασα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου σε χώρες, οπού τα φυλετικά πάθη είναι πολύ
ανεπτυγμένα, επεδίωξα πάντοτε να βοηθώ τους καταπιεζόμενους άσχετα με την εθνικότητα τους, όπως θα δείξω παρακάτω με έγγραφα πού θα αναφέρω και έχω κερδίσει την εκδηλωμένη ευγνωμοσύνη πολυάριθμων Τούρκων για τη βοήθεια και συμπαράσταση πού τους προσέφερα σε διάφορες περιπτώσεις.
Έχω ιδέα απ’ τις πολλές ευγενικές ιδιότητες του Τούρκου χωρικού δεν συμφωνώ όμως με πολλά παραγγέλματα της θρησκείας του και δεν τον θαυμάζω καθόλου όταν κόβει κεφάλια η βιάζει Χριστιανές γυναίκες. Οι σφαγές για τις όποιες μίλησα παραπάνω αποτελούν μια αρκετά σοβαρή κηλίδα για το Τουρκικό όνομα. Οι σφαγές αυτές μπόρεσαν· να γίνουν εξ αιτίας των διδασκαλιών του Κορανίου, του παραδείγματος του Μωάμεθ, της λαγνείας και του πόθου για λεηλασία. Οι ίδιες σφαγές καταντούν να φαίνωνται ασήμαντες, όταν συγκριθούν με το τεράστιο αιματοκύλισμα των πειό πρόσφατων ετών, πού διαπράχθηκε κάτω από την αιγίδα του Αβδούλ Χαμίτ, του Ταλαάτ και τών συντρόφων του και του Μουσταφά Κεμάλ.
Πρέπει να βάλωμε καλά στο μυαλό μας οπωσδήποτε, ότι μόνο υστέρα από την διακήρυξη του Συντάγματος η ιδέα «η Τουρκία για τους Τούρκους» πήρε οριστική μορφή και εξελίχθηκε στο σχέδιο της πραγματοποιήσεως της με την τελειωτική εξόντωση όλων των Χριστιανικών πληθυσμών της αιματοποτισμένης αυτής χώρας — ένα σχέδιο πού είχε στενή συνάφεια και αποτελούσε τη συνέχεια της γενικής ιστορίας του Μωαμεθανικού επεκτατισμού μέσα στις παλαιές εστίες του Χριστιανισμού.
Τον καιρό πού κηρύχτηκε το Σύνταγμα στα 1908 ήμουν στην Αθήνα. Η πρώτη μου επαφή με το γεγονός ήταν μια διαδήλωση ‘Ελλήνων πού κρατώντας Έλληνικές και ‘Οθωμανικές σημαίες βάδιζαν ανάμεσα απ’ τους δρόμους πού οδηγούσαν στην Τουρκική Πρεσβεία, όπου έκαμαν μια φιλική και ενθουσιώδη εκδήλωση.
Στην Ελλάδα, καθώς και γενικά στις Βαλκανικές χώρες, επικρατούσε η γνώμη ότι το Σύνταγμα σήμαινε ίσα δικαιώματα για όλους μέσα στην Τουρκία, ανεξάρτητα από την θρησκεία τους — τη χαραυγή μιας νέας εποχής. Αν η αντίληψη αυτή αποδεικνυόταν αληθινή, η Τουρκία θα ήταν σήμερα μια απ’ τις μεγάλες προοδευτικές και ευημερούσες χώρες του κόσμου. Η αδυναμία της αντιλήψεως αυτής ήταν το ότι στην περίπτωση ενός ίσου και φιλικού ανταγωνισμού, οι Χριστιανοί γρήγορα θα είχαν ξεπεράσει τους Οθωμανούς, πού πολύ νωρίς θα είχαν βρεθεί
σε μια κατώτερη θέση από εμπορική, βιομηχανική και οικονομική άποψη. Η επίγνωση αυτού του πράγματος έκαμε τους Τούρκους ν’ αποφασίσουν την εξόντωση των Χριστιανών. Ήταν μια ανατροπή της διαδικασίας της φύσεως· οι κηφήνες βάλθηκαν να εξοντώσουν τις εργάτιδες μέλισσες σκοτώνοτάς τες.
Κατά την διάρκεια των ήμερων εκείνων ένα μέλος της Τουρκικής Κυβερνήσεως εξεφώνησε ένα λόγο στη Θεσσαλονίκη υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να κλείσουν όλα τα σχολεία των ξένων ιεραποστολών, καθώς και των εντόπιων Χριστιανών, με το έξης επιχείρημα: «Αν κλείσωμε τα Χριστιανικά ιδρύματα, αναγκαστικά θα δημιουργηθούν Τουρκικά ιδρύματα στη θέση τους. Δεν ημπορεί μια χώρα να μείνει χωρίς σχολεία».
Αμέσως μετά την πτώση του Άβδούλ Χαμίτ είχα μετατεθεί στη Θεσσαλονίκη. Επικρατούσε μεγάλη χαρά για την πτώση του «αιμοχαρούς τυράννου» και επικρατούσε η πεποίθηση, ότι οι υπήκοοι της Τουρκίας είχαν ενωθεί επί τέλους για να δημιουργήσουν ένα βασίλειο, μέσα στο όποιο όλοι θα είχαν πλήρη ελευθερία να λατρεύουν τον Θεό και να «ασκούν με ασφάλεια τις ειρηνικές τους ασχολίες». Η πτώση του Αβδούλ Χαμίτ είχε γίνει δυνατή χάρις στη συνεργασία και τη βοήθεια των Χριστιανών.
Αυτοί όμως — Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι — πολύ γρήγορα απογοητεύτηκαν σκληρά. Ένας γενικός διωγμός τέθηκε σε ενέργεια, τις λεπτομέρειες του οποίου ανακοίνωναν στις διάφορες κυβερνήσεις των όλοι οι πρόξενοι της πόλεως. Ο διωγμός αυτός εκδηλώθηκε με τη μορφή σποραδικών δολοφονιών, πού είχαν τρομακτική συχνότητα μέσα σε ολόκληρη τη Μακεδονία, με θύματα στην αρχή πρόκριτους των διαφόρων χριστιανικών κοινοτήτων. Ο πιό συνηθισμένος τόπος, πού σκοτώνονταν οι άνθρωποι αυτοί, ήταν τα σκαλιά της εισόδου του σπιτιού των τη στιγμή πού γύριζαν σ’ αυτό. Ήταν φανερό ότι η Τουρκική Κυβέρνηση, με σκοπό να αποχτήσει τον έλεγχο πάνω στη χώρα είχε αποφασίσει την εξόντωση των μη Μουσουλμάνων προκρίτων. Πολλοί από κείνους πού δολοφονήθηκαν είχαν διακριθεί μέσα στην κίνηση εναντίον του Αβδούλ Χαμίτ.
Απ’ την εξόντωση των προκρίτων, το πρόγραμμα επεξετάθη σε άτομα μικρότερης σημασίας, πού άρχισαν να
εξαφανίζωνται κι αυτά. Ομάδες απελπισμένων χωρικών γυναικών άρχισαν να εμφανίζωνται στους δρόμους της
Θεσ/νίκης πού έρχονταν να παρουσιασθούν στον Βαλή (τον Τούρκο Διοικητή) και να ζητήσουν πληροφορίες για
τους συζύγους, υιούς η αδελφούς των. Οι απαντήσεις ήταν κατά κανόνα σαρδωνικές: «Έφυγε φαίνεται ο άνθρωπος
σας και σας εγκατέλειψε» η «Φαίνεται πώς έφυγε στην Αμερική». Η αλήθεια όμως δεν ημπορούσε να μείνει κρυμ-
μένη για πολύν καιρό, γιατί σε λίγον καιρό βοσκοί και αλλά πρόσωπα ανέφεραν πώς είχαν εύρει πτώματα σε ρεμ-
ματιές και σε χαράδρες μέσα στα βουνά και στα δάση. Η τρομοκρατία, η «μέθοδος διακυβερνήσεως των Τούρκων
από αμνημονεύτων χρόνων» είχε τεθεί σε ενέργεια στα σοβαρά και το ακόλουθο βήμα πού έγινε για τη γενίκευση
της ήταν ο λεγόμενος «αφοπλισμός». Αυτό εσήμαινε, όπως πάντοτε, τον αφοπλισμό του Χριστιανικού πληθυσμού
και τον εξοπλισμό των Τούρκων.
Εκδόθηκε διαταγή να παραδώσουν όλοι τα τουφέκια τους και αλλά όπλα και στρατιωτικά αποσπάσματα
στάλθηκαν σ’ όλα τα χωριά για την εκτέλεση της διαταγής αυτής. Ότι σκοπός της διαταγής αυτής δεν ήταν τόσο το
μάζεμα κρυμμένων οπλών, όσο η τρομοκράτηση των κατοίκων, έγινε πολύ γρήγορα φανερό απ’ τους βασανισμούς
πού επιβάλλονταν κατά τη διάρκεια της έρευνας για όπλα. Οι ραβδισμοί στις φτέρνες των ποδιών ήταν ένα μέτρο
πού εφαρμοζόταν ιδιαίτερα. Τα πόδια των χωρικών πού ήταν συνηθισμένοι να βαδίζουν ξυπόλητοι ήταν πολύ
σκληρά γι’ αυτό τους έδεναν, τους εγύριζαν ανάποδα και εκτυπούσαν τα δάκτυλα των ποδιών τους με ρόπαλα ω-
σότου γίνουν ένας πολτός.
Ένας άλλος τρόπος βασανισμού πού εφαρμοζόταν από την «Κυβέρνηση της Ενώσεως και Προόδου» ήταν να δένουν ένα σχοινί ολόγυρα απ’ το στήθος του θύματος και να χώνουν ανάμεσα στο σώμα και στο σχοινί ένα τουφέκι πού το έστριβαν υστέρα ωσότου το θύμα να πάθει μια εσωτερική βλάβη. Και ιερείς ήταν συχνά θύματα της εκστρατείας αυτής τρομοκρατίας και μίσους με το σκοπό αφ’ ενός να τους γελοιοποιήσουν και αφ’ ετέρου να τους υποβάλουν σε απαίσια μαρτύρια. Οι δυστυχείς αναγκάζονταν να στέκωνται επάνω στο ένα πόδι, ενώ ένας στρατιώτης τους απειλούσε με μια λόγχη. Αν ο ιερεύς, εξαντλημένος στο τέλος, πατούσε το σηκωμένο πόδι του κατά γης τον τρυπούσαν με τη λόγχη. Οι φυλακές ήταν ξεχειλισμένες από δυστυχισμένους ανθρώπους πού ζούσαν μέσα στην πείνα και στην ακαθαρσία. Ένας Αμερικανός καπνέμπορος μου διηγήθηκε ότι ένας σπουδαίος Έλληνας έμπορος εξαφανίστηκε και επί πολλές ήμερες ακούγονταν κραυγές πόνου πού έβγαιναν απ’ το δεύτερο πάτωμα μιας οικοδομής. Ο Έλληνας αυτός δεν σκοτώθηκε, αλλά στο τέλος απολύθηκε. Ο ίδιος έδειξε στον Αμερικανό πολλές στρογγυλές τρύπες πάνω σ’ όλο του το σώμα. Τον έδεναν γυμνό επάνω σ’ ένα τραπέζι και έχυναν επάνω του ζεματιστό λάδι. Και όταν επάνω στην αγωνία του ρωτούσε «Τί έκαμα;» οι βασανιστές του απαντούσαν: «Σου τα κάμνομε αυτά για να σου δείξωμε ότι η Τουρκία ελευθερώθηκε για τους Τούρκους». Χωρίς αμφιβολία τον απέλυσαν για να διαδόσει τα ευχάριστα νέα.
Ένας πολύ γνωστός Άγγλος ανταποκριτής φιλοβούλγαρος, εδήλωσε ότι είχε στείλει εκθέσεις για τους διωγμούς αυτούς στις Αγγλικές εφημερίδες, δεν είχε μπορέσει όμως να επιτύχει την δημοσίευση των. Είχε την ιδέα ότι αυτό ωφείλετο εις το ότι ολόκληρος ο Αγγλικός τύπος άνηκε σε Εβραίους, δεν είναι όμως εύκολο να παραδεχτεί κανείς αυτό το συμπέρασμα του. Η αληθινή αιτία πρέπει να βρίσκεται στην κυβερνητική πολιτική της εποχής εκείνης.
Ο διωγμός αυτός εναντίον των Ελλήνων, Βουλγάρων και Σέρβων αδιακρίτως, τους ανάγκασε να ενωθούν στο
ίδιο στρατόπεδο και τους έδωσε τη δυνατότητα να διώξουν τους Τούρκους απ’ τη Μακεδονία, μολονότι, ευθύς μό-
λις απαλλάχθηκαν απ’ τον κοινό εχθρό, επέπεσαν ο ένας εναντίον του αλλού.
Ο καθένας πού είχε τάση ν’ αμφιβάλλει για την αλήθεια της περιγραφής πού κάναμε παραπάνω, πρέπει να καταλάβει, αν έχει κάποια ιδέα για τα ζητήματα των Βαλκανίων, ότι θα χρειαζόταν μια σοβαρή κατάσταση πραγμάτων για ν’ αναγκάσει Έλληνες και Βουλγάρους να πολεμήσουν ο ένας στο πλευρό του αλλού.
Οι διωγμοί, στους οποίους υπεβλήθησαν όλοι οι λαοί της αυτοκρατορίας, εκτός απ’ τους Τούρκους, περιγράφονται σωστά στο εξής άρθρο της «Νέας Αλήθειας», μιας συντηρητικής εφημερίδας πού εκδιδόταν σε Ελληνική γλώσσα στην Θεσ/νίκη, και ασκούσε όλη της την επιρροή για να επιτύχει τη γαλήνη και τη μετριοπάθεια.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκα στο φύλλο της 10 Ιουλίου 1910, δηλ. δυο χρόνια μετά την διακήρυξη του περίφημου «Συντάγματος»:
«Πριν περάσουν δυο χρόνια ανακαλύφθηκε στην Κων/πολη ένα μυστικό κομιτάτο με διακλαδώσεις σε όλες
τις σημαντικές εμπορικές πόλεις, του οποίου οι σκοποί διακηρύσσεται ότι επιδιώκουν την ανατροπή της παρούσης
καταστάσεως πραγμάτων. Στο κομιτάτο αυτό ανήκουν και πολλοί εξέχοντες άνδρες και μέλη του Κοινοβουλίου.
Κάθε δυσαρέσκεια πού συναντά κανείς μέσα στο βασίλειο προέρχεται απ’ την εσφαλμένη αυτή πολιτική. Οι κυβερνήτες μας, σύμφωνα με το συγκεντρωτικό σύστημα, με βάση την κυριαρχία του λάου πού έχει στα χέρια του την κυβέρνηση, το όποιο υιοθέτησαν, ενέπνευσαν μίσος και εμπάθεια εναντίον όλων των άλλων φυλών. Δυσαρέστησαν τους Άραβες με το να θέλουν να εγκαταλείψουν τη γλώσσα τους. Αποξένωσαν τους Αλβανούς με την προσπάθεια τους να εφαρμόσουν επάνω τους τη βία, μολονότι μέτρα συμφιλιώσεως θα ήταν προτιμότερα. Δυσαρέστησαν τους Αρμενίους με το να παραμελήσουν τα νόμιμα αιτήματα τους. Προσέβαλαν τους Βουλγάρους με το να τους αναγκάσουν να ζουν μαζί με ξένους πού μεταφέρθηκαν εκεί επίτηδες από άλλα μέρη. Δυσαρέστησαν τους Σέρβους με το να εφαρμόσουν εναντίον τους μέτρα, η σκληρότητα των οποίων αντιβαίνει σε κάθε ανθρώπινο νόμο.
«Όσο για μας τους Έλληνες όμως τα πράγματα δεν ημπορούν να περιγράφουν. Έχομε καθημερινά μπροστά
μας μια τέτοια τρομερή εικόνα διωγμού και εξοντώσεως, ώστε οτιδήποτε και αν λέγαμε δεν θα ήταν αρκετό για να
εκφράσει το μέγεθος των συμφορών πού από δυο ετών έχουν συμβεί σε βάρος μας. Είναι γνωστό ότι το Ελληνικό
έθνος έρχεται δεύτερο στη σειρά σαν στύλος του Συντάγματος και ότι συντελεί κατά τον πιό πολύτιμο τρόπο στην ευημερία της Οθωμανικής πατρίδος.
«Έχομε το δικαίωμα να ρωτήσωμε τί έχομε κάνει εμείς οι Έλληνες Οθωμανοί υπήκοοι για να γίνωνται αυτοί οι διωγμοί σε βάρος μας; Ο χαρακτήρας των Ελλήνων Οθωμανών σαν νομοταγών πολιτών δεν ημπορεί να αμφισβητηθεί. Μας είχαν υποσχεθεί ότι τα δικαιώματα μας δεν θα θίγονταν. Μολαταύτα ψηφίσθηκαν νόμοι με τους οποίους εκκλησίες, σχολεία και νεκροταφεία πού ήταν δικά μας αφαιρέθηκαν από μας και δόθηκαν σε άλλους. Ιερείς και δάσκαλοι φυλακίζονται, πολίται δέρνονται, από παντού ακούονται θρήνοι και οδυρμοί.
«Με πόση χαρά εμείς οι Έλληνες Οθωμανοί είχαμε πανηγυρίσει την ανατολή της 10ης Ιουλίου! Με πόσο ζήλο είχαμε πάρει μέρος στην εκστρατεία του Απριλίου του 1909! Με πόσες ελπίδες αποβλέπαμε και σήμερα ακόμα στο μέλλον αυτής της χώρας! Είναι δική μας και καμμιά δύναμη δεν είναι ικανή να μας χωρίσει απ’ αυτή.
«Οι Έλληνες αποτελούν μια δύναμη μέσα στην Τουρκία: μια ηθική και υλική δύναμη. Δεν ημπορούν οι συμπατριώτες μας Τούρκοι ν’ αγνοούν τη δύναμη αυτή. Πότε θα ‘ρθει η μέρα εκείνη πού θα επέλθει πλήρης συμφωνία ανάμεσα στα δύο έθνη; Τότε μόνο θα βαδίσουν προς την πρόοδο χέρι με χέρι και η Τουρκία θα φτάσει στο ύψος πού της αξίζει».
Στις 11 Δεκεμβρίου 1910 έγραφα στο ημερολόγιο μου:
«Πολυάριθμες συλλήψεις. Σε μερικές πόλεις όλοι οι σημαίνοντες πολίτες ρίχτηκαν ομαδικά στις φυλακές.
«Διαδοχικές δολοφονίες κοινοταρχών μέρα μεσημέρι μέσα στους δρόμους. Έτσι σκοτώθηκαν πενήντα σημαίνοντες Βούλγαροι και πολλοί Έλληνες.
Οι εξής αριθμοί δόθηκαν σε μια έκθεση πού έγινε στο Τουρκικό Κοινοβούλιο και επιβεβαιώθηκαν επί τόπου:
«Στην Υποδιοίκηση (σαντζάκ) Σκοπίων Ι 104 άτομα μαστιγώθηκαν στον Νομό Μοναστηρίου μαστιγώθηκαν 285 άτομα· στη Θεσ/νίκη 464 (απ’ τους οποίους 11 απέθαναν και 62 έμειναν ανάπηροι). Στις επαρχίες του Γενιτζέ
Βαρδάρ, Γευγελής και Βοδενών μαστιγώθηκαν 911 άτομα.
«Όλες οι φυλακές είναι γεμάτες από Χριστιανούς· πολλοί έφυγαν στη Βουλγαρία και χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά κρύβονται στα βουνά».
Αυτή ήταν η κατάσταση των πραγμάτων δυο χρόνια μετά την κήρυξη του Συντάγματος και η κοινή συμφορά πού βρήκε τους Έλληνες, Βουλγάρους και Σέρβους τους ανάγκασε να ενωθούν και να κηρύξουν τον ‘Οκτώβριο του 1912 τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο, κατά τον όποιο οι Τούρκοι είχαν εκδιωχτεί πραγματικά έξω απ’ την Ευρώπη, ωσότου Χριστιανοί πολιτικοί των Μεγάλων Δυνάμεων τους ξανάφεραν πίσω. Η Τουρκική δύναμη πάντοτε στηρίχτηκε στη διαίρεση μεταξύ των Χριστιανών και στη βοήθεια εκ μέρους των ιδίων.
Στην τουρκόφιλη εφημερίδα «Progres de Salonique» πού εκδιδόταν τότε στη Θεσ/νίκη στη Γαλλική γλώσσα,
δημοσιεύτηκε ένα άρθρο, το όποιο εκφράζει τα συναισθήματα των λαών της Ανατολής τα όποια και επιδεινώθηκαν σοβαρά από τότε (22 Ιουλίου 1910). Αυτό πού τότε ήταν μια απλή φωτιά υπάρχει τώρα μεγάλη πιθανότητα να γίνει μια γενική ανάφλεξη εξ αιτίας της απαίσιας δυνάμεως του Μουσταφά Κεμάλ, για την ανάπτυξη της οποίας συνετέλεσαν Χριστιανικές δυνάμεις:
«Μέσα σε τρία χρόνια», έλεγε το άρθρο εκείνο, «η Ανατολή εξέπληξε τον πολιτισμένο κόσμο κατά θαυμαστό τρόπο δυο φορές και απ’ τα δύο άκρα της: την πρώτη φορά με τη μεγάλη νίκη πού κέρδισαν οι Ιάπωνες εις βάρος του πιό ισχυρού απ’ τους λαούς της Δύσεως και τελευταία με τη θαυμαστή επανάσταση πού έγινε στην Τουρκία!
Πραγματικά αποτελεί θαύμα αυτό πού συντελείται σήμερα! Δεν ημπορεί να συγκριθεί η σημερινή Ανατολή με την
Ανατολή όπως ήταν πριν από δέκα χρόνια. Το πειό περίεργο είναι ότι η Ανατολική αυτή κίνηση επήρε τη μορφή
δυο χωριστών ρευμάτων, τα οποία ξεκινώντας απ’ τα δυο άκρα της Ανατολής τείνουν να συναντηθούν και το σημείο της συναντήσεως των θα είναι κατά πασαν πιθανότητα η ‘Ινδία.»
«Επί κεφαλής της κινήσεως αυτής θα βρεθούν οι λαοί πού ανήκουν στην ίδια φυλή — τη Μογγολική, Ο καθένας απ’ αυτούς κατέχει το αναμφισβήτητο δικαίωμα στην ηθική και διανοητική επικράτηση επάνω στις μεγάλες χώρες, μέσα στις όποιες επεκτείνεται η επιρροή των.»
«Οι Ιάπωνες είναι αναμφισβήτητα επί κεφαλής των λαών πού έχουν για θρησκεία τους τον Βουδισμό, τη διδασκαλία του Κομφουκίου κτλ. Οι Τούρκοι, υπερασπιστές του Ισλαμισμού από πολλούς αιώνες, είναι οι αναμφισβήτητοι ηγέτες των λαών πού έχουν για θρησκεία τους τον Ισλαμισμό. Γι’ αυτό οι δυο αυτές κινήσεις πού ξεκίνησαν απ’ τα δυο άκρα της Ασίας, απ’ το Βόσπορο κι απ’ το Τόκιο, επεκτείνονται διαρκώς, η κάθε μια σε κατάλληλο έδαφος πού είχε προετοιμαστεί από πριν απ’ την ιστορία για να το δεχτεί, γιατί, εφόσον ουσιαστικά είναι οι ίδιες η μια με την άλλη, θα .ενωθούν στο σημείο πού θα διασταυρωθούν για να σχηματίσουν ένα κοινό και τρομερό Ασιατικό ρεύμα. Έχοντας αυτά υπ’ όψη της η Δύση νοιώθει ανησυχία και ταραχή».
Αμέσως μετά την εγκαθίδρυση του Συντάγματος το πρώτο βήμα της επικρατούσης εθνικότητας ήταν να στερεώσει την εξουσία της με μέτρα καταπιέσεως, εξαναγκασμού και εξοντώσεως. Οι Τούρκοι λοιπόν ξεκίνησαν εσκεμμένα να εξαναγκάσουν όλες τις μη Τουρκικές εθνικότητες να γίνουν από άποψη γλώσσας, δικαίου, συνηθειών και από όλες σχεδόν τις απόψεις «Οθωμανοί» *.
Σ’ αυτήν ακριβώς την πολιτική πού είχαν βάλει σε ενέργεια οι Τούρκοι αναφέρεται η «Νέα Αλήθεια» στην περικοπή του άρθρου της πού παραθέσαμε παραπάνω. Μωρότερο σχέδιο ποτέ δεν είχε συλλάβει ο νους του ανθρώπου απ’ το να αναγκάσει κανείς ολόκληρα έθνη ν’ αλλάξουν τη γλώσσα τους και τις συνήθειες. τους απ’ τη μια μέρα ως την άλλη. Η αδυναμία της πραγματοποιήσεως του σχεδίου αυτού γίνεται πειό πολύ ολοφάνερη όταν ο αναγνώστης λάβει υπ’ όψη πώς ένας κατώτερος πολιτισμός προσπαθούσε να επιβληθεί πάνω σ’ έναν ανώτερο. Οι Τούρκοι δεν είχαν ποτέ την πρόθεση να δώσουν ίση ελευθερία σε όλους τους λαούς πού είχαν το ατύχημα να είναι κάτω απ’ την εξουσία τους. Όταν απέτυχαν να «εκτουρκίσουν» τους λαούς αυτούς, όπως επεδίωκαν, δεν τους απέμεινε άλλη δυνατότητα επιλογής παρά μόνον να τους εξοντώσουν η να τους εκδιώξουν, και δεν άργησαν να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή.
* Καθηγητού Davis Short, History of the Near East.
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ (ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ‘
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ (ΣΕΛΑΜΛΙΚ) (1911)
Ένα γραφικό περιστατικό στη διαδικασία του «Εκτουρκισμού» έλαβε χώρα στη Μακεδονία τον Μάιο και Ιούνιο του 191 Ι. Ο Μωάμεθ ο Ε‘ έφθασε στη Θεσ/νίκη στις 31 Μαΐου του παραπάνω έτους, επάνω σ‘ ένα πολεμικό, πού συνοδευόταν απ‘ το μεγαλύτερο μέρος του Τούρκικου στόλου. Πριν λίγες μέρες είχε γίνει γνωστό ότι θα ερχόταν, γιατί η εμπροσθοφυλακή του, δηλ. ψηλοί και πλαδαροί ευνούχοι, μάγειροι κλπ. είχαν αρχίσει να εμφανίζωνται και να περιφέρωνται μπροστά στα μεγαλύτερα ξενοδοχεία. Η πόλη είχε σημαιοστολιστεί πλούσια και οι διάφορες κοινότητες έκαμναν επιδείξεις προς τιμήν του, ανάμεσα δε σ‘ αυτές οι Βούλγαροι έδειχναν ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Επισκέφθηκε τα Σκόπια και το Μοναστήρι κι απ‘ εκεί προχώρησε στην πεδιάδα του Κοσσόβου, οπού είχε λάβει χώρα η αποφασιστική μάχη πού έφερε τους Τούρκους και την πανούκλα τους στην Ευρώπη. Εκεί στις15 Ιουνίου του 1389 ο Σουλτάνος Μουράτ νίκησε τον ηρωικό βασιλιά των Σέρβων Λάζαρο. Η Τουρκική εκείνη νίκη, της οποίας τα ολέθρια αποτελέσματα είχαν επιπτώσεις μέχρι και στην εποχή μας, είχε πραγματοποιηθεί εξ αιτίας της προδοσίας Χριστιανών συμμάχων, πού υπήρξε πάντοτε η πραγματική αιτία όλων των Τουρκικών θριάμβων.Και ο Μουράτ ο ίδιος σκοτώθηκε και μέσα στην πεδιάδα οπού βρίσκονται το απέριττο μνήμα του και ένα τζαμί για ανάμνηση του ονόματος του συνεκάλεσε ο Μωάμεθ ο Ε‘, πού ήταν μέθυσος και άβουλο και ξεμωραμένο ανδρείκελο του Νεοτουρκικού Κομιτάτου, όλες τις διάφορες φυλές της Ευρωπαϊκής Τουρκίας για ένα μεγάλο «σελαμλίκ» δηλ. προσκύνημα.
Εκτός απ‘ τους πολίτες, μερικοί απ‘ τους οποίους λέγεται ότι περπάτησαν αρκετές ήμερες για να έλθουν εκεί, υπήρχαν και χιλιάδες στρατού και πολλά περίφημα συντάγματα πού είχαν μαζί τους παλιές σημαίες ξεσχισμένες απ‘ τις μάχες. Μια μεγάλη σκηνή στήθηκε για τον Σουλτάνο και το τεράστιο πλήθος κάθησε κατά γης. Ενώ οι ιερωμένοι απήγγελλαν τα λόγια της ιεροτελεστίας και οι χιλιάδες των προσκυνητών έσκυβαν τα μέτωπα τους προς τη γη και σηκώνονταν ξανά η θάλασσα απ‘ τα κόκκινα φέσια υψωνόταν κι έπεφτε ρυθμικά σαν ένα τεράστιο χωράφι από παπαρούνες πού ταλαντεύονται απ’ τον άνεμο.
Η ιστορία του κόσμου έχει να παρουσιάσει πολύ λίγα γραφικώτερα και εντυπωσιακότερα θεάματα από το τελευταίο αυτό προσκύνημα πάνω στην απαίσια «Πεδιάδα των Κοτσυφιών».
Παρουσιάστηκα στον Μεχμέτ (ή Μωάμεθ τον Ε‘) στη Θεσσαλονίκη και θα ήταν δύσκολο να φανταστώ ένα πιό πλαδαρό, οικτρό και ανόητο πρόσωπο. Τα θολά του μάτια ήταν πρησμένα από κάτω, το κάτω χείλος του έπεφτε μ’ έναν γελοίο τρόπο. Η αυτοκρατορική του Μεγαλειότητα συνοδευόταν από διάφορους υποβολείς με πρόσωπα πονηρά εξευρωπαϊσμένου τύπου και ποτέ δεν άρθρωνε ούτε μια λέξη, χωρίς να γυρίσει προς έναν απ‘ αυτούς με μια αμήχανη έκφραση για να τον καθοδηγήσει τι να πει ή τι να κάμει. Όταν η συνέντευξη τελείωσε, ο Μεχμέτ γύρισε τη ράχη του και ξεκίνησε ν‘ απομακρυνθεί. Δεν είχε κάμει παρά λίγα μόνο βήματα, και ένας απ‘ τους υποβολείς του ψιθύρισε κάτι, οπότε κύτταξε ολόγυρα βαρύθυμα και σιγά σιγά συνέστρεψε τα χαρακτηριστικά του σε έναν απαίσιο μηχανικό μορφασμό. Ήταν φανερό, όπως θα μπορούσε να γίνει σε μια παντομίμα, ότι του είχαν ειπεί να χαμογελάσει πριν φύγει και είχε ξεχάσει ένα μέρος του μαθήματος του.
Ο Μεχμέτ ο Ε‘ βρισκόταν στην πραγματικότητα σε περιορισμό σ‘ όλη του τη ζωή απ‘ τον αδελφό του, τον μεγάλο και σκληρό Αβδούλ ο όποιος όπως λέγουν τον ενεθάρρυνε να πίνει κάθε μέρα απίθανες ποσότητες ρακί. Ήταν ένα παιδαριώδες και ακίνδυνο άτομο, το όποιο είχαν διαλέξει ο Εμβέρ και οι σύντροφοι του, γιατί στην πραγ-ματικότητα είχε καταντήσει ένας βλάκας.
Το μεγάλο «σελαμλίκ» προκάλεσε δυνατή συγκίνηση στους Τούρκους με το να ανασκαλέψει τα θρησκευτικά τους συναισθήματα, είναι όμως περιττό να πούμε ότι δεν επέτυχε πολλά πράγματα σχετικά με τον «εκτουρκισμό» του Χριστιανικού στοιχείου. Και τον ίδιο καιρό ο ισχυρός Αβδούλ, ο περίφημος «Ασθενής» της Ευρώπης, ένας απ‘ τους μεγαλύτερους διπλωμάτες και δολοφόνους μέσα στην παγκόσμια ιστορία, φυλακίστηκε στην έπαυλι Αλλατίνι μαζί με μια μικρή ομάδα γυναικών.
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ (ΚΕΦΑΛΑΙ 5ο)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’
ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΣΜΥΡΝΗΣ (1911-1914)
Στα 1911 μετατέθηκα στη Σμύρνη, οπού και έμεινα μέχρι τον Μάιο του 1917, οπότε οι Τούρκοι διέκοψαν τις σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από το 1914 μέχρι το 1917 ήμουν επιφορτισμένος με τα συμφέροντα της Entente στη Μικρά Ασία και βρισκόμουν σε στενή επαφή με τον Ραχμί-μπέη, τον περίφημο και πονηρό στρατιωτικό διοικητή.
Οι Έλληνες υπήκοοι πού βρίσκονταν στην Μικρά Ασία δεν ενοχλούνταν, διότι όπως μου εξήγησε ο Ραχμίμπέης, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ήταν στην πραγματικότητα σύμμαχος της Τουρκίας και διότι εμπόδιζε την Ελλάδα να πάρει μέρος στον πόλεμο. Τους Ραγιάδες όμως, δηλ. τους Έλληνες Οθωμανούς υπηκόους, τους εκακομεταχειρίζοντο απαίσια. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν οι πεπειραμένοι τεχνίτες, οι κυριώτεροι έμποροι και επιστήμονες των πόλεων και οι επιδέξιοι αγροκτηματίαι της υπαίθρου. Αυτοί ήταν πού είχαν εισαγάγει την καλλιέργεια των περίφημων σταφυλιών Σουλτανίνας, είχαν βελτιώσει την καλλιέργεια και επεξεργασία του καπνού και έκτιζαν μοντέρνα σπίτια και θαυμάσιες πόλεις. Ανέπτυσσαν με ταχύτητα ένα πολιτισμό πού στο τέλος θα είχε προσεγγίσει την κλασική εποχή της αρχαίας Ιωνίας. Εναντίον τους είχε κηρυχθεί γενικός αποκλεισμός και τοιχοκολλήσεις στα τζαμιά και στα σχολεία καλούσαν τους Μουσουλμάνους να τους εξοντώσουν. Οι Τουρκικές εφημερίδες δημοσίευαν επίσης βίαια άρθρα με τα οποία παρακινούσαν τους αναγνώστες τους για διωγμούς και σφαγές. Το προξενικό σώμα είχε μια συνεδρίαση και έλαβε την απόφαση να γίνει μια επίσκεψη στον Βαλή και να επιστηθεί η προσοχή της εξοχότητάς του σχετικά με τον κίνδυνο ότι τα άρθρα αυτά και η παρακίνηση αυτή θα μπορούσαν να διαταράξουν την ησυχία μιας ειρηνικής επαρχίας. Οι πρόξενοι επισκέφθηκαν τον Βαλή, με εξαίρεση τον Γερμανό αντιπρόσωπο, πού προφασίσθηκε πώς δεν μπορούσε να συμπράξει σε ένα τέτοιο διάβημα χωρίς τη ρητή εξουσιοδότηση της κυβερνήσεως του. Η στάση αυτή του Γερμανού διπλωμάτη σχετικά με το ζήτημα αυτό αποτελεί μια ακόμα επιβεβαίωση της εκδοχής, ότι η Γερμανία ήταν σε μεγάλο βαθμό συνένοχος της συμμάχου της Τουρκίας στην υπόθεση των εκτοπίσεων και των σφαγών των Χριστιανών. Πράγματι δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η Γερμανία ενέπνευσε την εκδίωξη των Ελλήνων Οθωμανών υπηκόων της Μικράς Ασίας την εποχή εκείνη, σαν ένα απ’ τα προκαταρκτικά μέτρα για τον πόλεμο πού προετοίμαζε. Η θηριώδης εκδίωξη και η τρομοκράτηση με βιαιότητες και δολοφονίες των ραγιάδων κατά μήκος των παραλίων της Μικράς Ασίας, οι όποιες δεν έλκυσαν την προσοχή πού άξιζαν, έχουν την καθαρή σφραγίδα ενός πολεμικού μέτρου, πού επέβαλε δήθεν η «πολεμική ανάγκη» και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι Τούρκοι και Γερμανοί ήταν σύμμαχοι σ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και βρίσκονταν σε πλήρη συνεργασία μεταξύ τους. Μια ερευνά του ζητήματος αυτού μπορεί να βρει κανείς στο υπ’ αριθμ. 3 δημοσίευμα της Ελληνοαμερικανικής Ενώσεως του 1918, μέσα στο όποιο αναφέρεται ότι ενάμισυ εκατομμύριο Έλληνες εκδιώχθηκαν απ’ τις εστίες τους στη Θράκη και Μικρά Ασία και ότι το μισό απ’ τους πληθυσμούς των περιοχών αυτών εξοντώθηκε απ’ τις εκτοπίσεις, τις βιαιοπραγίες και την πείνα.
Τα βίαια και εμπρηστικά άρθρα των Τουρκικών εφημερίδων, πού αναφέραμε παραπάνω, δημοσιεύτηκαν απροσδόκητα και χωρίς καμμιά αιτία. Είχαν «εμπνευστεί» τόσο πρόδηλα από τις Τουρκικές Αρχές ώστε είναι ν’ απορεί κανείς πώς ακόμα και οι αμαθείς Τούρκοι δεν το κατάλαβαν αυτό. Είχαν κυκλοφορήσει και φτηνές λιθογραφικές εικόνες ακόμα, πού είχαν γίνει με τον πιο αδέξιο και πρωτόγονο τρόπο και αποτελούσαν προφανώς τοπικά προϊόντα. Οι εικόνες αυτές παρίσταναν Έλληνες πού κατατεμάχιζαν βρέφη Τούρκων η έσχιζαν τις κοιλιές εγκύων γυναικών Μουσουλμανίδων και διάφορες άλλες εντελώς φανταστικές σκηνές πού δεν στηρίζονταν σε κανένα πραγματικό γεγονός η έστω σε οιαδήποτε κατηγορία. Οι εικόνες αυτές αναρτήθηκαν στα τζαμιά και στα σχολεία. Η εκστρατεία αυτή έφερε αμέσως τους καρπούς της και ώθησε τους Τούρκους σε σφαγές, πράγμα πού δεν τους ήταν καθόλου δύσκολο να το κάμουν.
Αμέσως άρχισαν να γίνωνται πολλές σποραδικές δολοφονίες στη Σμύρνη και στη Θεσ/νίκη, κατάλογος των οποίων δημοσιεύονταν σε όλες τις πρωινές εφημερίδες, και περιείχε από δώδεκα μέχρι είκοσι περιστατικά. Χωρικοί πού πήγαιναν να εργαστούν στ’ αμπέλια τους πυροβολούνταν και σκοτώνονταν από Τούρκους κρυμμένους πίσω από δένδρα και βράχους. Μια ιδιαίτερα φρικαλέα περίπτωση προκαλεί την προσοχή μας: Δύο νέοι πού είχαν τελειώσει πρόσφατα τις σπουδές τους σε μια σχολή ανωτάτης εκπαιδεύσεως, επήγαν στην εξοχή για να διανυκτερεύσουν στο εξοχικό σπιτάκι του αμπελιού τους. Στη διάρκεια της νύχτας άγνωστοι χτύπησαν την πόρτα του σπιτιού και όταν οι νέοι άνοιξαν, τους εσκότωσαν με τσεκούρια. Τελικά οι ραγιάδες πού ήταν αρκετές χιλιάδες εκδιώχθηκαν όλοι απ’ τα χωριά τους κι’ απ’ τ’ αγροκτήματα τους. Μερικοί απ’ αυτούς εκτοπίσθηκαν στο εσωτερικό. πολλοί όμως κατώρθωσαν να διαφύγουν με καΐκια στα γειτονικά νησιά, κι από κει διασκορπίστηκαν σ’ όλη την Ελλάδα. Μερικές χιλιάδες Τούρκοι κατέστρεψαν την περιοχή πού οι Έλληνες καλλιεργούσαν και καθιστούσαν εύφορη απ’ την Πέργαμο προς τα κάτω μέχρι την ακτή Λίτζια! Περιώδευσα ο ίδιος όλη την περιοχή και πήρα φωτογραφίες των κατεστραμμένων χωριών και αγροκτημάτων. Κατσίκια έβαλαν οι Τούρκοι να βόσκουν μέσα στα ανθηρά και περιποιημένα με μεγάλη επιμέλεια αμπέλια και ξερρίζωσαν πολλά στρέμματα καλλιεργημένης γης για να εφοδιαστούν με καύσιμη ύλη.
Τα περισσότερα απ’ τα σπίτια των Χριστιανών στην Μικρά Ασία ήταν φτιαγμένα από ξύλινο σκελετό, πού αποτελεί αντισεισμική βάση για τους τοίχους πού γεμίζονταν με πέτρες και αμμοκονία. Οι Τούρκοι γκρέμισαν τα σπίτια τοποθετώντας ένα δοκάρι ανάμεσα απ’ τα παράθυρα η απ’ την κάσσα της πόρτας και βάζοντας βουβάλια η βώδια να το τραβήξουν. Ένας Τούρκος κατοικούσε σε ένα απ’ τα σπίτια μαζί με τη γυναίκα του η με τα γίδια του η με άλλα κτήνη και υστέρα εγκρέμιζε πολλά σπίτια γύρω γύρω. Όταν η ακτίνα του κύκλου των γκρεμισμένων σπιτιών γινόταν πολύ μεγάλη και ο Τούρκος δεν βολευόταν μετακινιόταν στο κέντρο μιας άλλης ομάδας σπιτιών.
Σκοπός της καταστροφής των σπιτιών ήταν η χρησιμοποίηση των δοκαριών σαν καυσόξυλων. Την ίδια εποχή καθώς και αργότερα κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, οι ραγιάδες κατατάσσονταν με τη βία στο στρατό, όπου τους μεταχειρίζονταν σαν δούλους. Δεν τους έδιναν όπλα, αλλά τους χρησιμοποιούσαν για να ανοίγουν χαρακώματα και σε άλλα παρόμοια έργα και επειδή δε τους έδιναν ούτε τροφή, ούτε ιματισμό η στέγη, μεγάλος αριθμός απ’ αυτούς πέθαιναν από πείνα και εντελή παραμέληση.
Η έναρξη της ανεγέρσεως της «Μεγάλης Τουρκικής Βιβλιοθήκης» στη Σμύρνη ήταν πολύ ενδιαφέρουσα σαν αποκάλυψη της νοοτροπίας της φυλής. Χριστιανοί εχρησιμοποιούντο για τις εργασίες, οι εργοδηγοί όμως ήταν φυσικά Τούρκοι, (οπλισμένοι με μαστίγια. Όταν μια μέρα επέστησα την προσοχή του γενικού Διοικητού Ραχμί- μπέη πάνω στο γεγονός ότι δεν υπήρχαν αρκετά βιβλία στη γλώσσα τους πού να δικαιολογούν την ανέγερση ενός τόσο μεγάλου κτιρίου, εκείνος μου αποκρίθηκε:
«Το πρώτο πράγμα είναι να έχωμε το κτίριο. Όταν έχωμε το κτίριο, αναγκαστικά θα βρεθούν και τα βιβλία για να το γεμίσουν, κι αν δεν βρεθούν τότε θα μεταφράσουμε όλα τα Γερμανικά βιβλία στα Τούρκικα».
Η οικοδομή δεν τελείωσε ποτέ και επομένως ούτε βιβλία γράφηκαν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’
ΟΙ ΣΦΑΓΕΣ ΤΗΣ ΦΩΚΑΙΑΣ (1914)
Η πλήρης και τεκμηριωμένη έκθεση του θηριώδους διωγμού του Ελληνικού πληθυσμού της περιοχής Σμύρνης πού έγινε στα 1914 δεν είναι δύσκολο να γίνει· θα είναι όμως αρκετό, σαν παράδειγμα να δώσωμε μόνο μερικά αποσπάσματα από μια έκθεση του αυτόπτου Γάλλου Manciet, πού άφορα τις σφαγές και λεηλασίες πού έγιναν στη Φώκαια, μια πόλη με οκτώ χιλιάδες Έλληνες και τετρακόσιους περίπου Τούρκους κατοίκους, πού είναι κτισμένη στην παραλία, σε μικρή απόσταση απ’ τη Σμύρνη. Η καταστροφή της Φώκαιας προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον στη Μασσαλία, γιατί τη Γαλλική αυτή πόλη είχαν ιδρύσει κάτοικοι της ομώνυμης αρχαιότατης Ελληνικής πόλεως. Η Φώκαια είναι η μητρόπολη της Μασσαλίας. Ο κ. Manciet ήταν παρών στη σφαγή και λεηλασία της Φώκαιας και μαζί με τρεις άλλους Γάλλους, τους κ. κ. Sartiaux, Carlier και Dandria, έσωσε εκατοντάδες ψυχών με το θάρρος και την ψυχραιμία του.
Η έκθεση αρχίζει με την εμφάνιση επάνω στους λόφους πού βρίσκονται πίσω απ’ την πόλη (οπλισμένων συμμοριών πού πυροβολούσαν για να ενσπείρουν τον πανικό. Οι τέσσερις Γάλλοι, πού αναφέραμε παραπάνω, κατοικούσαν μαζί, όταν όμως άρχισε ο πανικός χωρίσθηκαν και εγκαταστάθηκαν ο καθένας σε άλλο σπίτι. Ζήτησαν απ’ τον Καϊμακάμη χωροφύλακες για την προστασία τους και στον καθένα τους δόθηκε ένας. Άφησαν ανοιχτές τις πόρτες κι έδιναν καταφύγιο σε οποίον ερχόταν. Έφτιαξαν πρόχειρα με κατάλληλο ύφασμα τέσσερις Γαλλικές σημαίες και τις ανήρτησαν έξω απ’ το κάθε σπίτι. Ας συνεχίσωμε όμως τη διήγηση με τις λέξεις του ίδιου του κ. Manciet, μεταφράζοντας απ’ τα Γαλλικά:
«Στη διάρκεια της νύχτας οι οργανωμένες συμμορίες εξακολούθησαν τη λεηλασία της πόλεως. Κατά την αυγή εξακολουθούσαν να ρίχνωνται πολύ δυνατοί πυροβολισμοί μπροστά στα σπίτια. Βγήκαμε αμέσως έξω οι τέσσερις μας και είδαμε το πειό φρικτό θέαμα πού θα μπορούσε να ονειρευτεί κανείς. Η ορδή πού είχε μπει στην πόλη ήταν ωπλισμένη με Γκράδες και τουφέκια του ιππικού. Ένα σπίτι ήταν μέσα στις φλόγες. Απ’ όλες τις διευθύνσεις οι Χριστιανοί έτρεχαν προς την παραλία προσπαθώντας να βρουν βάρκες για να φύγουν μ’ αυτές, αλλά απ’ την νύχτα κιόλας δεν είχε μείνει καμμιά. Άκουγε κανείς κραυγές τρόμου ανακατεμμένες με τους κρότους των πυροβολισμών. Ο πανικός ήταν τέτοιος, ώστε μια γυναίκα με το παιδί της πνίγηκαν σε νερό βάθους εξήντα εκατοστομέτρων.
«Ο κ. Carlier είδε ένα φρικτό θέαμα. Ένας Έλληνας στεκόταν μπροστά στην πόρτα του σπιτιού του, μέσα στο όποιο ήταν η γυναίκα του και η κόρη του και οπού ήθελαν να μπουν οι ληστές. Άπλωσε τα χέρια του για να τους εμποδίσει να μπουν. Η χειρονομία αυτή του στοίχισε τη ζωή γιατί τον πυροβόλησαν στο στομάχι. Ενώ έτρεχε τρικλίζοντας προς τη θάλασσα, τον πυροβόλησαν ξανά από πίσω και το πτώμα του κειτόταν εκεί επί δύο μέρες.
«Ευτυχώς υπήρχαν στον λιμένα δυο ατμόπλοια και κατορθώσαμε να επιβιβάσωμε σ’ αυτά τους δυστυχείς Χριστιανούς σε μικρές ομάδες. Παρά τις προσπάθειες μας οι ταλαίπωροι αυτοί άνθρωποι είχαν τέτοια βία να φύγουν, ώστε αναποδογύρισαν τις μικρές βάρκες. Μια αποκρουστική λεπτομέρεια απέδειξε τον κυνισμό της ορδής εκείνης, η οποία με την πρόφαση του αφοπλισμού των φευγόντων ελήστευε αδιάντροπα τους κακόμοιρους και τρομοκρατημένους αυτούς ανθρώπους από τα τελευταία υπάρχοντα τους. Οι ληστές άρπαζαν με τη βία από γρηές δέματα και κλινοσκεπάσματα. Με κατέλαβε αγανάκτηση και τόσο συχάθηκα βλέποντας τις ελεεινότητες αυτές, ώστε είπα σε έναν αξιωματικό της χωροφυλακής, ότι αν δεν σταματούσε αυτό το πράγμα θα έπαιρνα ο ίδιος ένα όπλο και θα πυροβολούσα επάνω στους ληστές. Αυτό έφερε το αποτέλεσμα πού ήθελα, και οι δυστυχείς εκείνοι μπόρεσαν να επιβιβαστούν με ό,τι είχαν μπορέσει να σώσουν απ’ την καταστροφή, πράγμα πού δείχνει ότι η όλη επιχείρηση θα μπορούσε εύκολα να τεθεί υπό έλεγχο.
«Η λεηλασία όμως είχε σταματήσει μόνο στην άμεση γειτονιά μας. Παραπέρα είδαμε πόρτες να σπάζωνται και άλογα και γαϊδούρια να φορτώνωνται με λάφυρα. Αυτό συνεχίστηκε όλη τη μέρα. Κατά το βράδυ ανέβηκα σ’ ένα μικρό λόφο και είδα καμμιά εκατοστή καμήλες φορτωμένες με τα λάφυρα της πόλεως. Περάσαμε εκείνη τη νύχτα μέσα σε αγωνία, αλλά δεν συνέβη τίποτε.
«Την άλλη μέρα ξανάρχισε η μεθοδική λεηλασία της πόλεως. Και τότε άρχισαν να φτάνουν οι πληγωμένοι.
Επειδή δεν υπήρχε γιατρός, ανέλαβα εγώ να τους δώσω τις πρώτες βοήθειες προτού να τους επιβιβάσουν σε πλοία για τη Μυτιλήνη. Βεβαιώνω ότι όλοι εκείνοι οι πληγωμένοι με εξαίρεση δύο η τριών ήταν επάνω από εξήντα ετών. Ανάμεσα τους υπήρχαν γρηές επάνω από ενενήντα ετών, πού είχαν πυροβοληθεί και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι είχαν τραυματιστεί υπερασπιζόμενες τα αγαθά τους. Επρόκειτο απλούστατα περί σφαγών.
Το παραπάνω απόσπασμα απ’ την περιγραφή της λεηλασίας της Φώκαιας στα 1914 απ’ τον κ. Manciet, της οποίας αυτός υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας το παρέθεσα για πολλούς λόγους. Είναι αναγκαίο για την πλήρη και εμπεριστατωμένη περιγραφή της βαθμιαίας θηριώδους εξοντώσεως των Χριστιανών πού διενεργήθηκε στη Μικρά Ασία και την Τουρκική αυτοκρατορία στα τελευταία αυτά χρόνια και αποκορυφώθηκε στη φρικαλέα καταστροφή της Σμύρνης. Είναι μια ιδιαίτερα ζωντανή διήγηση πού φανερώνει την αναλλοίωτη φύση του Τούρκου και του χαρακτήρας του σαν πλάσματος με αγρία πάθη πού ζει ακόμα στην εποχή του Ταμερλάνου και του Ούννου Αττίλα.
Γιατί οι Τούρκοι είναι πραγματικά ένας αναχρονισμός· ακόμα και τώρα λεηλατούν, σκοτώνουν, αρπάζουν και μεταφέρουν τα λάφυρα τους επάνω σε καμήλες είναι ιδιαίτερα σημαντικό επίσης, γιατί διηγείται μια ιστορία πού μοιάζει τρομερά σε μερικά απ’ τα κατορθώματα του ίδιου του Μωάμεθ, δίνει επίσης μια καθαρή εικόνα για το τι συνέβει επάνω σε ολόκληρη την παραλία της Μικράς Ασίας και πολύ μακρύτερα στο εσωτερικό της στα 1914, οπότε καταστρέφονταν βαθμιαία ένας ακμάζων και γρήγορα προοδεύων πολιτισμός, πού αποκαταστάθηκε μεν αργότερα όταν έφθασε εκεί ο Ελληνικός Στρατός, για να καταλήξει όμως σε εντελή καταστροφή κάτω απ’ τα αιματοβαμμένα και ασελγή χέρια των οπαδών του Μουσταφά Κεμάλ αφ’ ετέρου το παραπάνω απόσπασμα τονίζει το μόνιμο σημείο, πού είναι τόσο αναγκαίο να κατανοηθεί απ’ τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, ότι όλα αυτά ήταν μια «ωργανωμένη επιχείρηση» όπως λέγει ο κ. Manciet.
«Βρήκαμε μια γρηά πού κοιτόταν στο δρόμο, και πού ήταν σχεδόν παράλυτη από τα κτυπήματα. Είχε δυο μεγάλες πληγές στο κεφάλι πού είχαν γίνει από κτυπήματα υποκόπανου τουφεκίου τα χέρια της ήταν κομμένα, το πρόσωπο της πρησμένο.
«Ένα κορίτσι πού είχε δώσει όλα τα χρήματα πού είχε, το είχαν ευχαριστήσει με μαχαιριές, μια στο μπράτσο και μια άλλη στην περιοχή των νεφρών. Μια αδύνατη γρηά είχε κτυπηθεί τόσο άσχημα με ένα τουφέκι ώστε τα δάκτυλα του αριστερού χεριού της είχαν πέσει.
«Όσο περνούσε η μέρα πού ακολούθησε, απ’ όλες τις διευθύνσεις έφθαναν οικογένειες πού είχαν κρυφτεί στα βουνά. Όλοι είχαν υποστεί βιαιοπραγίες. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν μια γυναίκα πού είχε ιδεί να σκοτώνουν μπροστά στα μάτια της τον άντρα της, τον αδερφό της και τα τρία παιδιά της.
«Εκείνη τη στιγμή μάθαμε μια φρικτή λεπτομέρεια. Είχε δολοφονηθεί ένας γέρος παραλυτικός πού κοιτόταν αβοήθητος επάνω στο κρεβάτι του, όταν μπήκαν στο σπίτι οι ληστές.
«Η Σμύρνη μας έστειλε στρατιώτες για ν’ αποκαταστήσουν την τάξη. Καθώς κυκλοφορούσαν οι στρατιώτες αυτοί μέσα στους δρόμους, πήραμε μια ιδέα για το τι είδους τάξη θ’ αποκαθιστούσαν: εξακολούθησαν και αυτοί τη λεηλασία της πόλεως.
«Κάναμε ένα γύρο επιθεωρήσεως μέσα στην πόλη. Η λεηλασία ήταν πλήρης· πόρτες είχαν γκρεμιστεί και κείνες πού δεν μπορούσαν να τις βγάλουν τις κατέστρεψαν. Η Φώκαια πού ήταν προηγουμένως ένας τόπος μεγάλης δραστηριότητας, τώρα ήταν μια νεκρούπολη.
«Μας έφεραν μια γυναίκα πού πέθανε· την είχαν βιάσει δεκαεπτά Τούρκοι. Επίσης είχαν πάρει μαζί τους στα βουνά ένα κορίτσι δέκα εξ’ ετών αφού σκότωσαν μπροστά στα μάτια του τον πατέρα και την μητέρα της. Έτσι είχαμε ιδεί τα πέντε χαρακτηριστικά της λεηλασίας μια; πόλεως: την κλοπή, τη λαφυραγωγία, τον εμπρησμό, τους σκοτωμούς και τους βιασμούς.
«Ήταν ολοφάνερο ότι όλα αυτά αποτελούσαν μια ωργανωμένη επίθεση με την πρόθεση της εκδιώξεως των ραγιάδων δηλ. των Χριστιανών Οθωμανών υπηκόων απ’ τα παράλια.
«Είναι ακατανόητο το ότι οι άνθρωποι εκείνοι θα μπορούσαν να έχουν στην κατοχή τους τόσο πολλά στρατιωτικά όπλα. αν δεν τους τα είχαν δώσει. Όσο για τους Χριστιανούς της παλιάς Φώκαιας, δεν προσπάθησαν ούτε για μια στιγμή να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Έτσι αυτό πού έγινε ήταν καθαρή σφαγή.
«Διαβάσαμε στις εφημερίδες ότι η τάξη είχε αποκατασταθεί και ότι στις περιοχές για τις οποίες μιλούμε, οι Χριστιανοί δεν είχαν τίποτε πειά να φοβηθούν ούτε για τον εαυτό τους, ούτε για τ’ αγαθά τους. Αυτό δεν ήταν μια δήλωση χωρίς σημασία. Γιατί δεν υπήρχε πειά περιθώριο για επικράτηση της τάξης. Οι περιουσίες δεν είχαν πια να φοβηθούν τίποτε, γιατί είχαν περιέλθει όλες σε καλά χέρια – στα χέρια των ληστών».
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ’
ΝΕΟ ΦΩΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΦΑΓΕΣ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ (1914-1915)
Στα 1915, την εποχή της εκτεταμένης εξοντώσεως των Αρμενίων, ο Πρόξενος Jesse Β. Jackson υπηρετούσε στο Χαλέπι και διακρίθηκε πάρα πολύ για την βοήθεια πού είχε δώσει στον δυστυχισμένο αυτό λαό. Επειδή ο Πρόξενος Jackson είχε παρευρεθεί στις τρομερές εκείνες σκηνές, θα ήταν ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς τις σχετικές εκθέσεις του, αν θα μπορούσαν να βρεθούν, δυστυχώς όμως δεν ημπορούν να βρεθούν. Ευτυχώς μπορεί κανείς να παραθέσει αποσπάσματα από την για πρώτη φορά δημοσιευόμενη εδώ έκθεση ενός εντοπίου Αμερικάνου πολίτη πού ήταν στο Χαλέπι και ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων πού περιγράφει.
«Ο πρόδρομος των συμβάντων, στη διάρκεια των οποίων έμελλαν να σφαγούν οι δυστυχείς Αρμένιοι και να υποστούν τις βαρύτερες δοκιμασίες, έλαβε χώρα στο Zeitun, μια πόλη πού βρίσκεται πέντε μέρες ταξιδιού περίπου βορειότερα απ’ το Χαλέπι, τον Φεβρουάριο του 1915, οπότε οι Αρμένιοι αναγκάστηκαν με μεγάλη αποστροφή να υποστούν τον «αφοπλισμό» εκ μέρους των Τούρκων. Έπειτα από τα συμβάντα στο Zeitun, παρόμοιες ενέργειες έλαβαν χώρα στο Aintab, στην Άλεξανδρέττα, στο Marash, στην Urfa κλπ.
«Σύντομα, υστέρα απ’ τον αφοπλισμό των Αρμενίων στις πόλεις πού αναφέραμε παραπάνω, άρχισαν οι εκτοπίσεις, οι όποιες ήταν τόσο καταστρεπτικές για το Αρμενικό έθνος και εκτελέστηκαν βάσει διαταγών των Τουρκικών Αρχών της Κωνσταντινουπόλεως.
«Κατά τη διάρκεια των τρομερών ήμερων των εκτοπίσεων ο Πρόξενος Jackson δέχτηκε επανειλημμένες εκκλήσεις για να παράσχει βοήθεια και να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την παρεμπόδιση της εκτοπίσεως οιουδήποτε προσώπου απ’ το Χαλέπι. Κι αυτό σε μια εποχή πού αντιπροσώπευε δέκα πέντε διάφορες χώρες και προστάτευε τα ποικίλα συμφέροντα τους. (Αυτά έγιναν βέβαια κατά τη διάρκεια του πολέμου προτού να διακόψει η Τουρκία τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες). Είναι πρόδηλο πώς η θέση του ήταν πολύ λεπτή και πως κάθε ενέργεια εκ μέρους του έπρεπε να γίνεται με πολύ μεγάλη προσοχή, ούτως ώστε να μην προκαλεί τη δυσαρέσκεια των Τουρκικών Αρχών απέναντι του και ιδιαίτερα απέναντι των βοηθών του.
«Ενώ ο Πρόξενος Jackson κατέβαλλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να παρεμποδίσει τις σφαγές στο Χαλέπι, άρχισαν να διαρρέουν ειδήσεις για τις τρομερές ωμότητες πού ελάμβαναν χωράν μαζί με τις εκτοπίσεις στις πόλεις Jivas, Harput, Τραπεζούντα, Bitlis, Διαρβεκίρη, Mardin, Καισαρεία, Ικόνιο, Άδανα, Μερσίνα και άλλες της ίδιας περιοχής.
«Βαθμηδόν ολιγάριθμα άτομα πού είχαν εκδιωχθεί, απ’ τις πόλεις πού αναφέραμε παραπάνω άρχισαν να φθάνουν στο Χαλέπι και να διηγούνται τις οδυνηρές λεπτομέρειες των εκτοπίσεων καθώς και για την πραγματική σφαγή συγγενών και φίλων των και για τις απίστευτες κτηνώδεις πράξεις των Τούρκων χωροφυλάκων σε βάρος κοριτσιών και των πειό ελκυστικών γυναικών, καθώς και για την αναρίθμητα αλλά θηριώδη εγκλήματα πού διαπράττονταν εναντίον τους.
«Ένα απ’ τα πειό τρομερά θεάματα πού μπορούσε να ιδεί κανείς στο Χαλέπι, ήταν η άφιξη στις αρχές του Αυγούστου του 1915 πέντε χιλιάδων περίπου γυναικών και παιδιών σκελετωμένων, ρυπαρών, ρακένδυτων και αρρώστων, τριών χιλιάδων τη μια μέρα και δύο χιλιάδων την επομένη. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν οι μόνοι πού είχαν επιζήσει απ’ τους εύπορους και ευημερούντος Αρμενίους κατοίκους της περιοχής Σεβαστείας, πού με τους μετριώτερους υπολογισμούς υπερέβαιναν τις τριακόσιες χιλιάδες ψυχές. Και τι είχαν γίνει οι υπόλοιποι; Απ’ τους πειό ανεπτυγμένους διανοητικά από κείνους πού είχαν φτάσει στο Χαλέπι μαθεύτηκε, ότι στις αρχές της ανοίξεως του 1915 οι άνδρες και τα πάνω από 14 ετών αγόρια είχαν κληθεί στα αστυνομικά τμήματα της επαρχίας εκείνης σε διάφορα πρωινά κατά τη διάρκεια πολλών εβδομάδων και εκτοπίστηκαν κατά ομάδες από χίλια έως δύο χιλιάδες άτομα, δεμένοι ο ένας με τον άλλο με σχοινιά και ότι κανείς πειά δεν άκουσε τίποτε γι’ αυτούς από τότε. Η μοίρα τους καταγράφηκε στα χρονικά του θεού και έτσι είναι περιττό να αναφέρωμε εδώ τίποτε γι’ αυτή. Οι επιζήσαντες, για τους οποίους είπαμε παραπάνω, διηγούνταν τις πειό ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για όσα υπέφεραν καθ’ οδόν, αφότου είχαν ξεκινήσει απ’ τα σπίτια τους πριν από το Πάσχα, και ταξίδευαν ίσως και χίλια μίλια ωσότου έφθασαν στο Χαλέπι τον Αύγουστο, τέσσερις περίπου μήνες αργότερα, πεζή με πολύ λίγη τροφή και μάλιστα χωρίς να τους επιτρέπουν οι θηριώδεις Τούρκοι χωροφύλακες να πιουν νερό, όταν έφταναν σε πηγάδια πού βρίσκονταν στην άκρη του δρόμου. Εκατοντάδες απ’ τις πειό ώμορφες γυναίκες και κοπέλλες αρπάχτηκαν από άγρια στίφη Τούρκων πού έμπαιναν κάθε μέρα ανάμεσα τους».
Για την τύχη των ανδρών και των αγοριών άνω των 14 ετών πού είχαν απαχθεί και για τους οποίους δεν άκουσε πειά κανείς τίποτε, έφθασαν στη Σμύρνη πολλές εκθέσεις πού συμφωνούσαν μεταξύ των. Είναι βέβαιο ότι οι Τούρκοι τους είχαν σκοτώσει και μάλιστα πολλούς απ’ αυτούς τους ετεμάχισαν με τσεκούρια για να κάνουν οικονομία στα πυρομαχικά.
Εφόσον ασχολούμεθα ακόμα με τη συστηματική εξόντωση των Χριστιανών πριν από την πυρπόληση τησ Σμύρνης από τους Τούρκους, θα διαθέσουμε λίγες σελίδες για την καταστροφή του Αρμένικου έθνους, το πειό φρικώδες έγκλημα της ανθρωπότητας μέσα στις λεπτομέρειες του ακολασίας, αγριότητας και βασανισμών, καθώς και σχετικά με την έκταση του, το όποιο τελικά αποβάλλει τους δράστες του από την κοινωνία των ανθρώπων και απ’ την κοινωνία των πολιτισμένων εθνών, ωσότου δείξουν οι δράστες του με τρόπο πειστικό πλήρη μετάνοια και κάμουν έντιμη προσπάθεια για μια επανόρθωση όσο θα ήταν δυνατό να γίνει αυτή.
Πιθανώς υπήρξαν στη διάρκεια της ιστορίας ενέργειες πού εστοίχισαν τη ζωή περισσοτέρων υπάρξεων απ’ αυτή της εξοντώσεως των Χριστιανών απ’ τους Τούρκους. Ο Ταμερλάνος, π.χ. εσάρωσε πολύ μεγάλες εκτάσεις χωρών, σκοτώνοντας και πυρπολώντας μόνο για την ευχαρίστηση πού του έδινε η καταστροφή. Δεν φείσθηκε ούτε Μουσουλμάνων ούτε Χριστιανών. Υπήρξαν όμως στον διωγμό των Χριστιανών εκ μέρους των Οθωμανών
χαρακτηριστικά σατανικής ωμότητας και βασανισμών, πού διήρκεσαν πάρα πολύν καιρό και πού δεν παρατηρήθηκαν στις μεθόδους του Ταμερλάνου.
Θ’ αναφερθούμε στις πιό αξιοσημείωτες επίσημες συλλογές αποδείξεων επί του προκειμένου και σε δυο σημαντικά έγγραφα, δηλ. εκθέσεις Αμερικανών αυτόπτων μαρτύρων. Μια απ’ τις πληρέστερες και εξαιρετικά αξιόπιστες πηγές πληροφοριών για τις σφαγές των Αρμενίων είναι ένα επίσημο δημοσίευμα του Βρεττανικού Κοινοβουλίου του 1915 πού φέρει τον τίτλο «Η μεταχείριση των Αρμενίων» και περιέχει έγγραφα πού υποβλήθηκαν στον Υποκόμητα Γκρέυ του Falloden, Υπουργό των ‘Εξωτερικών της Αγγλίας, απ’ τον Υποκόμητα Bryce. Αντίγραφο
του δημοσιεύματος αυτού υπάρχει στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον. Τα έγγραφα αυτά αποτελούν πραγματικά ένα μεγάλο τόμο πού περιέχει αποδείξεις από όλες τις πηγές σχετικά με τις σφαγές των Αρμενίων και την εξόντωση τους με βασανισμούς πού διήρκεσαν πάρα πολύν καιρό. Πολλές απ’ τις μαρτυρίες πού δίνομε παρακάτω είναι τόσο ανατριχιαστικές και προσβάλλουν σε τέτοιο βαθμό κάθε ανθρώπινο συναίσθημα και ευαισθησία, ώστε δεν τολμά κανείς να παραθέσει, αποσπάσματα απ’ αυτές.
Ο λόρδος Grey, πού ήταν τότε Υπουργός των ‘Εξωτερικών, όταν έλαβε τα ντοκουμέντα αυτά, έγραψε στον
Υποκόμητα Bryce:
«Αγαπητέ μου, Bryce: Πρόκειται για ένα τρομερό αποδεικτικό υλικό, νομίζω όμως ότι πρέπει να δημοσιευτεί και να μελετηθεί από όλους όσους έχουν πλατειά ανθρωπιστικά ενδιαφέροντα στην καρδιά τους. Τα στοιχεία αυτά θα είναι πολύτιμα όχι μόνο για την πληροφόρηση της δημοσίας γνώμης σχετικά με τη συμπεριφορά της Τουρκικής Κυβερνήσεως απέναντι στον ανυπεράσπιστο αυτό λαό, αλλά και ως πηγή πληροφοριών για τους ιστορικούς του μέλλοντος.
υπογρ. Gray of Falloden»
Σχετικά με την αξιοπιστία των αποδείξεων αυτών έχουν εκφράσει διάφορες γνώμες διακεκριμένες προσωπικότητες. Ανάμεσα σε άλλους ο Gilbert Murray, ο περίφημος λόγιος και ποιητής λέγει:
«Η αποδεικτική αξία των επιστολών και εκθέσεων αυτών αντέχει σε κάθε κριτική και υπερνικά κάθε σκεπτικισμό».
Ένας ειδικός σχετικά με αποδεικτικό υλικό ο Moorfield Storey, τέως πρόεδρος της Ενώσεως των Αμερικανικών Δικηγορικών Συλλόγων, γράφει με προσεκτικότητα, αλλά και πειστικότητα τα εξής:
«Κατά τη γνώμη μου οι αποδείξεις πού δημοσιεύετε είναι τόσο αξιόπιστες, όσο εκείνες, επάνω στις όποιες στηρίζεται η πίστη μας σχετικά με πολλά από τα γεγονότα της ιστορίας πού έχουν γίνει παγκοσμίως αποδεκτά και νομίζω ότι αποδεικνύουν πέρα από κάθε λογική αμφιβολία την εσκεμμένη πρόθεση των Τουρκικών Άρχων να εξοντώσουν τους Αρμενίους και την ευθύνη των για τις αποτρόπαιες φρικαλεότητες, οι όποιες διεπράχθησαν εις βάρος του δύστυχους αυτού λαού».
Άλλα έργα πού θα μπορούσε κανείς να συμβουλευθεί επί του προκειμένου και πού είναι γεμάτα από επιβεβαιωτικές και συντριπτικές μαρτυρίες είναι τα έξης: «Beginning Again at Ararat» (Αρχή και πάλι απ’ το Αραράτ) του Δ/ρος Mabel E. Elliott, «Shall This Nation Die» (Πρέπει να πεθάνει αυτό το έθνος;) του Αϊδεσ. Joseph Naayem, και το πλέον πειστικό απ’ όλα το «Secret Report on the Massacres of Armenia» (Μυστική Έκθεση περί σφαγών της Αρμενίας) του Δ/ρος Johannes Lepsius, Γερμανού Ιεραποστόλου και Προέδρου της Γερμανικής Ιεραποστολής της Ανατολής. Η εξήγηση του Δ/ρος Lepsius, ως προς την αναγκαιότητα της μυστικότητας της εκθέσεως την οποίαν έκαμε στους «φίλους του της Ιεραποστολής» είναι διαφωτιστική:
«Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής: Η επόμενη έκθεση την οποία σας στέλνω απολύτως εμπιστευτικά, έχει τυπωθεί σαν χειρόγραφο. Δεν ημπορεί ούτε να δημοσιευτεί, ούτε να χρησιμοποιηθεί, είτε στο σύνολο, είτε μερικά. Η λογοκρισία δεν ημπορεί να επιτρέψει όσο διαρκεί ο πόλεμος, δημοσιεύσεις πού αφορούν γεγονότα στην Τουρκία. Τα πολιτικά και στρατιωτικά μας συμφέροντα μας επιβάλλουν επιτακτικά καθήκοντα. Η Τουρκία είναι σύμμαχος μας. Εκτός του ότι υπερήσπισε τη χώρα της, εβοήθησε και μας τους ίδιους με τη γενναία υπεράσπιση των Δαρδανελλίων. Επομένως η «αδελφοσύνη μας εν διπλοις» με την Τουρκία μας επιβάλλει υποχρεώσεις, δεν πρέπει όμως να μας εμποδίζει απ’ το να εκπληρούμε τα ανθρωπιστικά μας καθήκοντα.
Και αν λοιπόν είμαστε αναγκασμένοι να σιωπούμε δημοσία, μολαταύτα δεν ημπορεί η συνείδηση μας να παύσει να ομιλεί. Ο αρχαιότερος λαός του Χριστιανισμού διατρέχει τον κίνδυνο να εξοντωθεί, εφόσον παραμένει κάτω απ’ την εξουσία των Τούρκων έξη έβδομα του Αρμένικου λάου έχουν στερηθεί των περιουσιών τους και εφόσον δεν δέχτηκαν να γίνουν Μουσουλμάνοι έχουν σκοτωθεί η εξοριστεί στην έρημο. Την ίδια τύχη έχουν υποστεί οι Νεστοριανοί της Συρίας και ένα μέρος των Ελλήνων Χριστιανών εβασανίστηκαν επίσης».
Ο Δ/ρ Lepsius συνέταξε την έκθεση του σαν ένας σωστός Γερμανός λόγιος. Έτσι η έκθεση αυτή είναι λεπτομερής, εξαντλητική και αυθεντική.
Έχομε αναφέρει ήδη για έναν εξέχοντα ξένον επίσημο, όχι Γερμανό, πού εξαναγκάσθηκε να τηρήσει σιωπή σχετικά με τις Τουρκικές ωμότητες. Πόσο ισχυρός είναι ο Τούρκος! Μπορεί να κάμει ό,τι του αρέσει, μπορεί να παραβαίνει κάθε θείο και ανθρώπινο νόμο και όλοι για τον ένα η τον άλλο λόγο, είναι αναγκασμένοι να σιωπούν σχετικά μ’ αυτό. Ένα αντίρροπο γνώρισμα της συνενοχής των Γερμανών στις φρικαλεότητες εις βάρος των Αρμενίων υπήρξε η αθώωση από ένα Γερμανικό δικαστήριο ενός Αρμενίου πού αποπειράθηκε να εκδικηθεί εις βάρος του Ταλαάτ Βέη. Λέγεται ότι οι καταθέσεις Γερμανών Ιεραποστόλων επηρέασαν το δικαστήριο ώστε να βγάλει την απόφαση εκείνη.
Η έκθεση των λεπτομερειών σχετικά με την ολοκληρωτική εξόντωση των Αρμενίων πού είναι φρικιαστικές και σπαράσσουν κάθε ανθρώπου καρδιά, μπορεί να παρατείνεται χωρίς τέλος. Αν αρκεσθούμε να πούμε ότι εκτός
των πραγματικών και επανειλημμένων φόνων σε πολύ μεγάλη κλίμακα, το σχέδιο της ανθρωποκτονίας δια μέσου του βραδέος βασανισμού της εκτοπίσεως είναι το πιό σατανικό πού έχουν ποτέ συλλάβει διεφθαρμένοι και σατανικοί εγκέφαλοι.
Πρόσφατη συμβολή στο παραπάνω θέμα, πού επιβεβαιώνει όλα όσα έχομε γράψει έως τώρα, αποτελεί η έκθεση του Walter M. Geddes της εταιρίας Mack Andrews and Forbes της Ν. Υόρκης την οποία μου είχε εγχειρίσει ο ίδιος ο κ. Geddes λίγον καιρό πριν απ’ τον ατυχή θάνατο του στη Σμύρνη. Με το να έχει πεθάνει ο κ. Geddes δεν υπάρχει φόβος να του προκαλέσωμε οιανδήποτε βλάβη εκ μέρους των Τούρκων μεταχειριζόμενοι το όνομά του. Η έκθεση αυτή αποτελεί ίσως την πειό αξιοσημείωτη περιγραφή μιας ιστορικής σφαγής δια μέσου βραδέων βασανισμών πού έχει γραφεί ποτέ, η δε ζωντάνια των λεπτομερειών της οφείλεται στο γεγονός ότι ο συγγραφέας περιγράφει τα πράγματα πού είδε ο ίδιος.
Ολόκληρο το βιβλίο στο προτότυπο εδώ: http://www.agiasofia.com/horton/horton.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου