Το σεϊχάτο της Κύπρου και οι διεθνείς αγορές

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη 

• Ο «Γ’ παγκόσμιος πόλεμος» και τα κάλλη της Αφροδίτης

• Οι πυλώνες της νέας ενεργειακής πολιτικής, δομικές αλλαγές και η ενίσχυση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου
   
• Η νέα στρατηγική και η ελληνική στον αντίποδα της τουρκικής λίμνης

Η Κύπρος βρίσκεται ήδη στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης και παγκοσμίως. Και η επιβεβαίωση της ύπαρξης του φυσικού αερίου έρχεται σε μια εποχή κατά την οποία η διεθνής κοινότητα διαβιοί έναν «τρίτο παγκόσμιο πόλεμο». Έναν πόλεμο οικονομικό, στη βάση του οποίου τα κράτη είναι αντίπαλα με τις αγορές, οι οποίες επιδιώκουν να ελέγξουν το σύστημα και την παγκόσμια εξουσία.
Οι επιλογές του Ισραήλ
Το ερώτημα είναι εάν και πώς η Κύπρος θα λειτουργήσει απ' εδώ και μπρος εντός της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αγοράς. Το ζητούμενο δεν είναι εάν υπάρχει φυσικό αέριο και πετρέλαιο στο οικόπεδο 12 και σε άλλα γειτονικά, αλλά πώς θα γίνει η διαχείρισή τους. Διότι η καθημερινή μας ζωή αλλάζει άρδην σε όλους τους τομείς. Από οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής άποψης. Συνεπώς, επιβάλλεται οικοδόμηση νέας στρατηγικής, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

1. Τις σχέσεις της Κύπρου με τις υπόλοιπες ενεργειακές χώρες.
2. Τις σχέσεις με την Τουρκία, την Ελλάδα και το Ισραήλ.
3. Τις σχέσεις της Κύπρου με την ΕΕ.
4. Τις σχέσεις της Κύπρου με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ.
5. Τις σχέσεις της Κύπρου με τις αγορές.

Αυτό το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί είναι οι τρόποι με τους οποίους θα προχωρήσουν οι σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ, επί τη βάσει της κοινωνίας συμφερόντων, που δημιουργούν τα κοιτάσματα στις ΑΟΖ των δυο χωρών. Το Ισραήλ έχει τρεις επιλογές για να διοχετεύσει το φυσικό του αέριο προς την Ευρώπη. Η πρώτη είναι μέσω Αιγύπτου. Υπάρχουν, όμως, επί τούτου πολλαπλά προβλήματα. Το Ισραήλ θέλει να απαγκιστρωθεί από την υφιστάμενη ενεργειακή εξάρτησή του έναντι του Καΐρου, που φτάνει περίπου το 20% των αναγκών του. Ως εκ τούτου, απορρίπτει τη δημιουργία αγωγού προς την Αίγυπτο αφού, εκτός των άλλων, στην Αίγυπτο επικρατεί πολιτική αστάθεια.

Είναι, δε, αυτονόητο ότι η Αίγυπτος ανέκαθεν ήθελε, θέλει και θα θέλει να έχει ηγετικό ρόλο στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Υπό αυτές τις συνθήκες, το Ισραήλ δεν είχε πρόθεση να τεθεί υπό την εξάρτηση των Αιγυπτίων. Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και για τη σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία, η οποία είναι εν δυνάμει περιφερειακή δύναμη, η οποία αφενός προσδοκά να είναι ηγέτιδα δύναμη του ισλαμικού και αραβικού κόσμου, αφετέρου να αντικαταστήσει το Ισραήλ ως κεντρική της περιοχής δύναμη. Υπό αυτές τις συνθήκες γιατί, λοιπόν, το Ισραήλ να πάρει αγωγό από τα κοιτάσματά του προς την Τουρκία; Για να τεθεί υπό την ομηρία της;
Tα ρωσικά συμφέροντα και το τουρκικό αντάρτικο
Η επιλογή της Κύπρου θεωρείται η καλύτερη για το Ισραήλ, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την παρούσα φάση, αφού η Noble Energy, εκτός της κυπριακής Αφροδίτης, ανέλαβε την εκμετάλλευση και των δυο ισραηλινών οικοπέδων Λεβιάθαν και Ταμάρ. Το συναφές ερώτημα είναι εάν την εγκατάσταση του τερματικού στο Βασιλικό θα την αναλάβουν ή όχι οι Ισραηλινοί στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συμμαχίας, ή εάν η εγκατάστασή του θα είναι αποτέλεσμα διάθεσης του έργου, κατόπιν προσφορών.
Αληθές, πάντως, είναι ότι η παροχή φυσικού αερίου προς την ΕΕ συνιστά μια μονοπωλιακή σχέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ από τη μια και της Ρωσίας από την άλλη. Μάλιστα, η Μόσχα είναι επί του παρόντος ο ρυθμιστής των τιμών. Λογικό, λοιπόν, είναι να μη βλέπει με καλό μάτι την εμπλοκή της Noble και του Ισραήλ στην ευρωπαϊκή αγορά. Από την άλλη, όμως, η μεταφορά του φυσικού αερίου από την Κύπρο συνιστά αναπόφευκτο γεγονός.

Είναι, δε, γνωστό ότι ενόσω το Κυπριακό είναι ανοικτό, τουλάχιστον σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας, η Λευκωσία θα έχει την ανάγκη στήριξης από τη Ρωσία ως αντίβαρο της βρετανικής φιλοτουρκικής πολιτικής. Ήδη η Μόσχα, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, έχει παραχωρήσει στην Κυπριακή Δημοκρατία δάνειο ύψους 2,5 δις ευρώ με επιτόκιο 4,5%. Είναι ταυτοχρόνως κοινό μυστικό ότι η Gazprom έχει επιδείξει ενδιαφέρον για δυο οικόπεδα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, που σημαίνει ότι και η Ρωσία θα μπει στο παιχνίδι, οπότε πλέον η ασπίδα ενεργειακών συμφερόντων μπορεί σε μεγάλο βαθμό να καλύπτει την Κύπρο από τις τουρκικές απειλές.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Άγκυρα θα εγκαταλείψει την επιθετική της πολιτική. Το κλίμα έντασης το οποίο δημιουργεί και η αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΟΖ, κυρίως προς την περιοχή της Πάφου, έχει τη δική του σκοπιμότητα, υπό την έννοια ότι η Τουρκία επιδιώκει να αποτρέψει ξένες εταιρείες να μπουν στο παιχνίδι της εκμετάλλευσης των κυπριακών οικοπέδων. Επειδή, όμως, είναι πολλά τα λεφτά, στη συγκεκριμένη περίπτωση η Τουρκία βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Ούτως ή άλλως η Άγκυρα αναμένεται:

1. Να συνεχίσει το κλίμα έντασης με την προσδοκία να αποτρέψει ξένες εταιρείες να συμμετάσχουν στην εκμετάλλευση των ενεργειακών οικοπέδων της Κύπρου.
2. Να δρομολογήσει την εμπέδωση των τετελεσμένων, τα οποία η ίδια δημιούργησε στη λογική της φινλανδοποίησης σε Κύπρο και Ελλάδα.

Δηλαδή, να μετατρέψει την περιοχή από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα σε τουρκική λίμνη. Και αυτό μπορεί να γίνει με δυο τρόπους: Ο πρώτος αφορά στον έλεγχο των πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου στη βόρεια κατεχόμενη θάλασσα της Κύπρου. Εξού και οι συμφωνίες της Τουρκίας αφενός με τη Shell για την έναρξη ερευνών στις θαλάσσιες περιοχές που νομίμως ανήκουν στην Άγκυρα, και αφετέρου με το ψευδοκράτος, έτσι ώστε η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων να εκμεταλλευτεί τα αποθέματα φυσικού αερίου ή πετρελαίου που ενδέχεται να βρίσκονται στις βόρειες κατεχόμενες θάλασσες της Κύπρου.

Γι΄ αυτό, από τώρα ο κομματικός μηχανισμός της Κύπρου και οι υποψήφιοι για τις προεδρικές εκλογές θα πρέπει να δεσμευτούν ότι δεν θα νομιμοποιήσουν τις συμφωνίες ψευδοκράτους και Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων στο πλαίσιο της λύσης του Κυπριακού. Ο δεύτερος αφορά στο τουρκικό βέτο ως προς τον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή του Καστελόριζου. Εάν η Ελλάδα καθόριζε την ΑΟΖ της, αυτή εκ των πραγμάτων θα εφάπτετο εκείνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η μεν τουρκική λίμνη από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα θα περιοριζόταν, η δε ελληνική λίμνη θα διευρυνόταν και θα ενισχυόταν από το Αιγαίο ώς την Κύπρο!
Η ανάσταση του Δόγματος και ο άξονας Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας
Καθόλου τυχαίος δεν ήταν ο σχεδιασμός του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, το οποίο αποτελεί παρελθόν. Ήταν ακριβώς ενταγμένος στη λογική της σύζευξης της Κύπρου με την Ελλάδα. Εάν το Δόγμα υλοποιείτο, σήμερα η Κύπρος με την Ελλάδα θα διέθεταν στρατιωτικά, οικονομικά, εμπορικά, ναυτιλιακά και ενεργειακά μέσα πολλαπλασιασμού ισχύος, από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή.

Και ως εκ τούτου θα μπορούσαν αξιόπιστα να αποτρέπουν την τουρκική απειλή και να εμφανίζονται ως μορφή περιφερειακής ευρωπαϊκής ενεργειακής δύναμης, με διαφορετικές προοπτικές λύσης του Κυπριακού. Επί τη βάσει δηλαδή των αρχών και των αξιών της ΕΕ. Σήμερα η Αθήνα είναι αποδυναμωμένη, όμως το υφιστάμενο σκηνικό μπορεί να αλλάξει εάν σχηματιστεί, με αφορμή τα αποθέματα φυσικού αερίου, ο άξονας Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας.

Στην περίπτωση κατά την οποία η Αθήνα επιδιώξει να καθορίσει ΑΟΖ στο Καστελόριζο, η συμμαχία με το Ισραήλ ενισχύει τη στρατιωτική αποτροπή της Ελλάδας και της Κύπρου έναντι της Τουρκίας, λόγω της ισχύος και του ρόλου που θα μπορεί να διαδραματίσει το Ισραήλ, καθώς και των σχέσεών του με τις ΗΠΑ. Συνεπώς, υπάρχει ο στρατηγικός σχεδιασμός για να οικοδομηθεί μια νέα συμμαχική δομή, με σαφή εμπλουτισμό το φυσικό αέριο και τη συμμετοχή αμερικανικών, ευρωπαϊκών και ρωσικών συμφερόντων που θα περιορίζουν την Τουρκία -όπως έγινε προσφάτως- σε ρητορικές απειλές για εσωτερική κατανάλωση παρά σε απειλές που θα μπορούσαν να γίνουν πράξη. Διότι, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε ακρότητες, τότε δεν είναι μόνο ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα που θα πλήξει, αλλά και αμερικανικά, ευρωπαϊκά, ρωσικά, καθώς και ισραηλινά.
Το «κλειδί» της Νoble και ο ενεργειακός γίγαντας
Η ύπαρξη φυσικού αερίου από μόνη της στην κυπριακή ΑΟΖ δεν αλλάζει την τύχη μας από τη μια στιγμή στην άλλη. Τάχιστα, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει:

1. Να ενημερώσει την ΕΕ για τα αποθέματα φυσικού αερίου στο οικόπεδο Αφροδίτη και για τους επόμενους σχεδιασμούς της, διεκδικώντας τον ρόλο του ευρωπαϊκού ενεργειακού κέντρου. Θα πρέπει να αρχίσει διάλογος με τα κράτη μέλη της ΕΕ για την προοπτική διοχέτευσης φυσικού αερίου στο μέλλον.
2. Να ενημερώσει τους ισχυρούς διεθνείς δρώντες όπως είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία και οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες.
3. Να ενημερώσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τις αγορές για τα αποθέματα στο οικόπεδο 12 και για τους λοιπούς σχεδιασμούς.
4. Να εξεταστεί νομοτεχνικά η δημιουργία υπουργείου ενέργειας και σε πρώτη φάση να διοριστεί υφυπουργός ενέργειας.
5. Να προχωρήσει σε καλή διαχείριση των αποθεμάτων φυσικού αερίου, πράγμα που σημαίνει στρατηγικούς σχεδιασμούς σε όλα τα επίπεδα και την εγκαθίδρυση θεσμού ενέργειας με δυο κατευθύνσεις:
α. ως συμβουλευτικού Σώματος και
β. ως οργάνου διαχείρισης των κερδών κατά το πρότυπο πχ της Νορβηγίας, ώστε να κατοχυρωθούν και οι μελλοντικές γενεές.
6. Να ενισχύσει τους τομείς παροχής υπηρεσιών, της ναυτιλίας, να αναβαθμίσει τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τον τουρισμό, ο οποίος ενδεχομένως να λάβει άλλο χαρακτήρα, καθώς και τον τομέα της έρευνας, ο οποίος θα πρέπει να προσαρμοστεί με τα νέα δεδομένα και να ενισχυθεί. Τα μέτρα αυτά δεν σημαίνει ότι θα αλλάξουν εντός 24 ωρών την οικονομική κατάσταση και δη την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου και την αξιοπιστία της στις διεθνές αγορές.

Οι μεθοδεύσεις αυτές μπορούν να δημιουργήσουν μια θετική ψυχολογία και στην κυπριακή και στη διεθνή αγορά. Εάν γίνει ορθή και μεθοδευμένη πολιτική, η Κύπρος μπορεί να εισπράξει θετικά σχόλια από τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης. Η ύπαρξη του φυσικού αερίου δεν αναστέλλει τις διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο Δημόσιο και τη λειτουργία του κράτους. Ούτε σημαίνει ότι η Κύπρος μπορεί να γίνει χρυσοφόρο Σεϊχάτο εν μιά νυχτί. Η ύπαρξη του φυσικού αερίου δεν αναστέλλει τον «Γ’ παγκόσμιο πόλεμο», που βρίσκεται σε εξέλιξη με τη χρήση οικονομικών όρων και μεθοδεύσεων.

Το κλειδί που ανοίγει τη νέα εποχή για την Κύπρο δεν βρίσκεται στα χέρια της Noble Energy και των τρυπανιών της, αλλά στα χέρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθότι ο τρόπος διαχείρισης του φυσικού αερίου και η ενεργειακή στρατηγική που θα υιοθετηθεί είναι αυτή που θα ανοίξει πραγματικά τις πύλες της ευημερίας και της οικονομικής και γεωπολιτικής ενίσχυσής μας, εντός και εκτός ΕΕ. Και θα καθορίσει την Κύπρο ενεργειακό μεν γίγαντα, αλλά χωρίς γυάλινα πόδια.
Η εναλλακτική επιλογή του Ισραήλ και ο τουρκικός αγωγός

Υπάρχει και το εξής ενδεχόμενο: Εφόσον η Κύπρος καθυστερεί να αποφασίσει ποιος, πότε, πώς και με τι χρήματα θα κατασκευαστεί το τερματικό, το Ισραήλ όπως και η «Noble Eenergy» δεν θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Ήδη μελετάται ως εναλλακτική της Κύπρου επιλογή το Ελάιτ στον κόλπο της Άκαμπα, προκειμένου να εγκατασταθεί τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου και από εκεί να γίνεται η διοχέτευσή του προς την Ευρώπη.

Εάν η κυπριακή κυβέρνηση καθυστερήσει στη λήψη αποφάσεων, η σημερινή ευκαιρία συμμαχίας με το Ισραήλ υπάρχει κίνδυνος να κάνει φτερά, υπό την έννοια ότι θα είναι πολυδάπανη η εγκατάσταση τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο χωρίς τη συμμετοχή των Ισραηλινών, αφού το κόστος φτάνει τα 15 με 20 δις ευρώ. Το Ισραήλ είναι έτοιμο να επενδύσει και έχει τις διασυνδέσεις διεθνώς να το πράξει. Χώρες άλλες γιατί να επενδύσουν, όταν το οικονομικό όφελος δεν θα είναι τόσο μεγάλο και όταν δεν θα έχουν πολιτικά οφέλη ανάλογα με εκείνα του Ισραήλ;

Για παράδειγμα η Ρωσία γιατί να προχωρήσει σε μια τέτοια μεγάλη επένδυση στην Κύπρο ή ακόμη και άλλοι Ευρωπαίοι, όταν έχουν την επιλογή μέσω Τουρκίας! Συνεπώς, εάν χαθεί η ευκαιρία με το Ισραήλ, τότε θα εμφανισθεί ως δεσπόζουσα επιλογή είτε το τερματικό του Ισραήλ, αφού δεν σηκώνει λογικά η περιοχή δυο επενδύσεις για τον ίδιο σκοπό, είτε μέσω Τουρκίας, οπότε ακόμη και μετά τη λύση, η Κύπρος θα συνεχίσει να είναι υπό τη γεωπολιτική εξάρτηση της Άγκυρας. Η Noble, πάντως, υποστηρίζει ότι μπορεί να αρχίσει να διοχετεύει φυσικό αέριο 4 χρόνια από την ημέρα υπογραφής για την κατασκευή του τερματικού.

Όσο, λοιπόν, η Κυβέρνηση καθυστερεί να λάβει αποφάσεις και να καθορίσει ποια θα είναι η σχέση της με το Ισραήλ, εάν δηλαδή θα είναι στρατηγική ή όχι, και αν θα είναι ο κύριος συνεταίρος της -πράγμα που προκύπτει ούτως ή άλλως στην παρούσα φάση από το γεγονός ότι η Noble Energy θα διαχειριστεί την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην Αφροδίτη, στο Λεβιάθαν και στο Ταμάρ- όλο και περισσότερο θα αυξάνονται οι πιθανότητες να χαθεί η ευκαιρία στρατηγικής συμμαχίας με το Ισραήλ, και δημιουργία προβλημάτων που αφορούν στην κατασκευή του τερματικού και στην απώλεια των όσων σήμερα οι Κύπριοι ονειρεύονται, στη λογική της μετατροπής του νησιού ενός ενεργειακού κέντρου, κάτω από συνθήκες ασφάλειας και απεξάρτησης από τον τουρκικό έλεγχο.
http://www.sigmalive.com